Recensie Avatar the way of water ★★★★1/2

De meest verbluffende film van 2022 op visueel en inhoudelijk vlak? Dat is met stip Avatar the way of water van regisseur James Cameron. Het is een van de duurste films ooit. De prent zou maar liefst meer dan 350 miljoen dollar gekost hebben. 13 jaar hebben de fans maar liefst moeten wachten op dit vervolg na de eerste Avatar-film. Hierna komen er zeker nog drie vervolgfilms aan. Daarop is het gelukkig minder lang wachten. Ze zouden respectievelijk in 2024, 2026 én 2028 in de zalen te zien zijn. Iets om naar uit te kijken!

Wat Avatar the way of water zo episch maakt als science-fiction film is niet alleen zijn lengte: de prent duurt maar liefst 3 uur en 12 minuten en néén Kinepolis plant géén pauze in, dat zou de flow van de spanningsboog immers doorbreken, u kunt dus maar best uw blaas goed ledigen voor u aan de film begint én niet te veel drinken in het eerste uur. Wat deze prent zo visueel straf maakt, is dat ie in high frame rate te zien is. Een doorsnee film toont 24 opeenvolgende beelden per seconde zodat er beweging wordt gesuggereerd. In dit formaat waarin James Camerons film te zien is, wordt de kijker maar liefst het dubbele voorgeschoteld: 48 beelden per seconde!

Toegegeven, dat is wennen in het begin want die snelheid, die scherpte, die kwaliteit ben je gewoon niet gewend. Daarnaast zagen we de film in IMAX in 3D wat wellicht de beste manier is om de film te ervaren. Alleen al die onderwaterscènes zien, is zo machtig. Het lijkt wel alsof je voor het grootste aquarium van de Zoo van Antwerpen zit terwijl het wel degelijk een projectiescherm is. Zo écht voelt het allemaal aan en je kijkt niet alleen passief. Na een tijd merk je dat je gewoon zo in het verhaal gezogen wordt dat je precies deel gaat uitmaken van de film. In 4DX is de prent weliswaar ook de moeite. Maar we hadden meer watereffecten en gespetter verwacht dan we kregen. Het zijn vooral de fel bewegende zetels hier die het verschil maken. Belangrijk om te melden is dat de 4DX-versie niet in high frame rate is. Dat allemaal bij elkaar opgeteld, maakt dat we pleiten voor de IMAX-versie.

In Avatar the way of water horen we de stem van Sam Worthington als Jake Sully. Meteen weet je dan ook als kijker dat ie op het einde van de prent nog zal leven. Ah ja, anders zou ie de verteller niet kunnen zijn. Maar zijn toon is ernstig en je merkt al snel dat het een gepijnigde Sully is die we hier horen. Hij heeft dus een verlies geleden dat ‘m emotioneel zwaar valt. Na jaren zijn de Luchtmensen terug, nog steeds van plan om Pandora helemaal van hen te maken en de inheemse bevolking, de Na‘vi te onderdrukken. Wilden ze dat in Avatar nog om het kostbare mineraal unobtanium te ontginnen dat in de buurt van hun Hometree zat, dan hebben ze het nu gemunt op een stof die ze kunnen trekken uit een tulkun, een kolossaal zeedier waar het watervolk de Metkayina spiritueel mee verbonden is. De gele vloeistof zorgt ervoor dat je niet veroudert …

The way of water kent geen begin en geen einde, horen we twee keer in deze Avatar film. Dat klopt, want het begin is de vorige prent en het einde is een open einde dat weliswaar niemand onberoerd zal laten wanneer Jake Sully en zijn Na‘vi vrouw Neytiri (Zoë Saldana) zullen rouwen om een dierbaar verlies. Stil hebben ze de voorbije jaren niet gezeten. De twee hebben ondertussen vier kinderen. Neteyam (Jamie Flatters) is hun oudste zoon, Lo‘ak (Britain Dalton) de tweede, en Tuk (Trinity Jo-Li Bliss) is hun achtjarige dochter. De twee hebben ook een adoptiedochter: Kiri (Sigourney Weaver), het is de dochter van Dr. Grace Augustine. Hoe ze zwanger werd en een kind op de wereld wist te zetten, ook na haar ‘dood’ wordt niet verklaard in de film waardoor alvast dat mysterie bewaard blijft. Daarnaast hebben ze ook nog de verwilderde tienerjongen Spider (Jack Champion) onder hun hoede die volledig een mens is, geen mengeling tussen mens en Na’vi dus zoals alle andere kinderen onder Sully’s vleugels. Maar is die jongen wel voldoende geïntegreerd tussen de Na’vi of al met al toch een (Lucht)mens?

Kolonel Quaritch mag dan wel dood zijn, de Luchtmensen die nu gearriveerd zijn op Pandora zijn ‘Recombinants’, dat zijn avatars die via een geheugenstick het geheugen van een overleden mens ingeplant kregen. Deze blauwe Quaritch die dus dezelfde eigenschappen heeft als de Na’vi zint op wraak omdat de Na’vi aangevoerd door Sully verantwoordelijk zijn voor zijn dood en die van vele van zijn manschappen. Overlevenden stuurde Sully terug naar de aarde op het einde van de eerste Avatar-film.

Om de Na’vi te beschermen draagt Sully zijn verantwoordelijkheden over aan een ander. Samen met zijn gezin zal hij migreren naar de Metkayina, dat is een volk dat aan en in het water leeft. Het gezin Sully blijkt aanvankelijk niet welkom (zo integreert Avatar the way of water ook het migratiehoofdstuk), vooral ook omdat de lokale bevolking vreest dat de Luchtmensen Sully zullen vinden en het conflict dat Sully heeft met de Luchtmensen zo zal binnenbrengen van het regenwoud naar het water. Dat zal uiteraard ook gebeuren.

Een vader moet zijn gezin beschermen, horen we Sully meermaals zeggen die daar echter verschillende keren niet in zal slagen. Omdat zijn kinderen niet altijd naar hem luisteren en het gevaar (nodeloos) opzoeken, maar ook omdat ze uitgedaagd worden omdat ze anders zijn. Vooral Kiri, die zich erg verwant voelt met de natuur en het spirituele, is het buitenbeentje dat er niet bij hoort en wel eens gepest wordt om wie ze is. Pas na verloop van tijd zal blijken dat zij echter over levensreddende eigenschappen beschikt met dank aan haar verwondering die ze koppelt aan onderzoek en kennis.

Ook de belangrijkste boodschap van deze Avatar the way of water gaat over hoe in harmonie leren leven met elkaar en met de natuur die zo veel rijkdom en verwondering te bieden heeft. In de film zagen we verder verwijzingen naar oorlogsfilms, maar ook naar klassiekers met een magistrale treinramp bijvoorbeeld. Overduidelijk zijn er ook referenties gelegd naar Titanic (niet alleen omdat Kate Winslet de rol van Ronal, een vrouw die getrouwd is met Tonowari (Cliff Curtis), de leider van de Metkayina neerzet, maar hier zit gewoon een scène in die expliciet verwijst naar het zinken van het schip, waarbij er naar boven geklommen moet worden), Jungle Book (Spider heeft iets weg van Mowgli), Finding Nemo (die onderwaterscènes bij de Metkayina!) en Jaws (wanneer een van de zonen van Sully in een gevaarlijke baai achtergelaten wordt door de zoon van Tonowari en Ronal en zijn vriendjes en een groot zeedier hem aanvalt).

Conclusie: als er een must-see film is in de bioscoop dit najaar dan is het wel Avatar the way of water. Dit is Cinema met een grote C.

< Bert Hertogs >