Recensie De acht bergen ★★★★

De acht bergen, de film van Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch naar de roman van de Italiaanse auteur Paolo Cognetti, die in Cannes bekroond werd met de prijs van de jury, ging bij ons in première in De Roma, een (extreem-)links nest. En dat gedachtengoed echoot deze film ook uit met zijn hoofdthema’s: terug naar de bron, de natuur, een oeroude levensstijl van bergbewoners die aan het verdwijnen is, gaan, aangevuld met vriendschap, het vaderthema en of je een dode dan wel in de grond overlevert aan de natuur of laat opgaan in de lucht als aas voor de vogels.

Een andere manier van leven, hard werken wordt hier getoond wat daarom nog niet betekent dat je kan overleven. Koppigheid zien we ook van een man, de binnenfretter Bruno (Alessandro Borghi), die alleen op zijn berg het liefst is en zich op den duur zo in nesten (schulden) werkt, niet geholpen wil worden dat ie iedereen van zich afstoot, zijn vrouw Lara (Elisabetta Mazzullo) en zijn kinderen. Maar ook zijn beste vriend Pietro (Luca Marinelli) waar hij als kind al bevriend mee was. Pietro ging naar school, Bruno niet.

De acht bergen toont zo niet alleen de clash tussen een stadsjongen die leert houden van het leven in de bergen en een jongen die niets anders gekend heeft dan dat. Maar ook hoe die stadsmensen de natuur proberen te omschrijven wat niet per se hoeft of hoort.

Sterk is de keuze van het regisseursduo om De acht bergen in het vierkante 4:3-formaat te tonen. Daardoor leggen ze de focus op de verticale lijn, tussen dal en berg die eigenlijk een metafoor vormen voor het leven, voor vriendschappen en relaties tout court die niet alleen de verschillende seizoenen moeten door zien te geraken maar ook nog eens de ups-and-downs op korte en lange termijn. De liefde die stilaan uit kan doven maar ook plots weg kan zijn dus.

Het gebruik van natuurlijk licht in De acht bergen vinden we ook straf in deze cinematografie waardoor schaduwen lekker contrasteren met door de zon fel belichte stukken van de berghut bijvoorbeeld die de twee op enkele maanden renoveren. Vooral de kleuren voelen heel naturel aan en doen ons zo terugdenken aan de tijd dat we bergmonitor waren. Zeker wanneer we de jonge Pietro zien lijden aan hoogteziekte bij het beklimmen van een gletsjer flitsen onze jaren als twintiger voor ons voorbij toen we jongeren van veertien naar de top van ik zeg maar wat de Tracuit leidden en wel eens geconfronteerd werden met het feit dat hun longen nog niet klaar waren voor zulke hoogteverschillen (ook al werden er voldoende inlooptochten georganiseerd voor er aan het grote werk begonnen werd).

Maar naast het sterke kleurgebruik in De acht bergen valt toch vooral ook de geometrische benadering van heel wat shots ons op. Vandermeersch en van Groeningen kiezen resoluut niet alleen voor de verticale lijn maar ook voor de diagonale en de driehoek. Zo zien we bijvoorbeeld in een shot het dak van de berghut dat er net op gelegd is met op de achtergrond ook een berg in een punt die in het verlengde lijkt te liggen van de berghut. Dit is Bruno’s thuis. Hier komt ie het best tot zijn recht: op het dak van de wereld. Hij wil nochtans wel meedoen met de (ondernemende) wereld (lees: kapitalistische wereld) maar zal vaststellen dat die wereld de zijne niet is en zal dan ook in de ogen van stedelingen mislukken.

Het trage vertelritme en de stilte in De acht bergen versterkt de prent die gaat over het idee dat je ofwel een grote berg kan beklimmen en daar bovenop je hele leven wil blijven omdat je honkvast bent. Het alternatief is zwerven over de acht bergen en acht oceanen en dus meer verschillende locaties zien: maar betekent dat ook dat je meer gezien hebt en meer ervaren hebt? Die vraagt stelt de film aan de kijker. Het vierkante kader waarin de scènes zich tonen bakent de wereld af, de wereld van Bruno wiens wereldbeeld minder weids is dan dat van Pietro. Het is eenvoudiger, meer afgebakend, met meer structuur maar ook grotere en duidelijkere limieten.

< Bert Hertogs >