Recensie Matilda the musical ★★★★

Wat een prachtig kerstgeschenk heeft Netflix ons bezorgd met Matilda the musical en wat een fijn verjaardagscadeau is dat voor de musical in Londen die 10 jaar werd! Een ware Roald Dahl revival ontspint zich dezer dagen. Zo kan je deze kerstvakantie in Nederland én Vlaanderen naar Charlie and the chocolate factory the musical gaan kijken in de theaters. En nu is er ook een film gebaseerd op zijn boek, Matilda, uit 1988. Het is niet de eerste keer dat het boek verfilmd werd. Eerder zat Danny DeVito in de regiestoel om Mara Wilson de titelrol te laten spelen in 1996. Wilson is onder andere gekend van haar rol in Mrs. Doubtfire en Miracle on 34th street. Achter deze Netflixfilm zit niemand minder dan de Britse regisseur Matthew Warchus die tien jaar geleden terecht een Olivier Award won voor zijn regie van de gelijknamige musical die nog steeds loopt in het Cambridge Theatre in Londen.

Heel wat liedjes die Tim Minchin componeerde voor de podiumversie hebben ook deze Matilda the musical gehaald. Maar niet allemaal, anders hadden ze het verhaal wellicht niet in 117 minuten kunnen vertellen. Songs die sneuvelden zijn onder andere ‘Pathetic’, ‘Loud’, ‘This little girl’, ‘Telly’ en de ‘Entr’acte’. Toegevoegd werden enkele instrumentale nummers van Christopher Nightingale en 1 nieuwe song op het einde voor Matilda (Alisha Weir) en mevrouw Engel (Lashana Lynch): ‘Still holding my hand’. Maar het zijn vooral ‘When I grow up’ en ‘My house’ die ons nog steeds kippenvel bezorgen. Weir en Lynch zetten net als de rest van de cast prachtige prestaties neer die je doen smelten en wegdromen over een zachtaardigere wereld. Het schrappen van ‘Telly’ wordt ruimschoots gecompenseerd door een over the top fout ingericht huis waar de Wurmhouts wonen. Dit is pure kitsch tot de tweede macht. Die roze zetels, die vele postuurtjes, die clash in stijlen!

Het moet gezegd, Matilda the musical trekt eerder de kaart van een speelfilm dan die van de musicalvoorstelling die erg ingenieus en prachtig in scène gezet werd. Geen blokken dus die in de poort gestoken worden, en geen schommel-scène die ondertussen iconisch geworden is tijdens ‘When I grow up’ op de West End. In deze film zien we tijdens die kippenvel bezorgende song de kinderen onder andere een straaljager besturen, een bus, een moto of weet ik welk beroep uitoefenen waar ze van dromen.

Niet dat Matilda the musical op Netflix die theaterkaart niet trekt, meermaals zien we er bijvoorbeeld verwijzingen naar o.a. in de choreo’s (wanneer het ensemble kinderen op een podiumelement staat dat een taart vormt, of later in de kantine wanneer de spot op Bram Bokkenpoot, treffend neergezet door Charlie Hodson-Prior, gericht wordt wanneer die een ganse chocoladetaart moet opeten als straf omdat ie een stukje van de persoonlijke taart van zijn schoolhoofd heeft opgegeten en zo niet voor de enige stunt in deze film zorgt), maar het kwalitatieve premiumgehalte van de voorstelling heeft deze prent grotendeels ingeruild voor een over het algemeen veel duistere cinematografie waar weliswaar de parallellen tussen het verhaal dat Matilda creëert (en achteraf blijkt de realiteit te zijn geweest) en wat zij zelf meemaakt en andere personages veel nadrukkelijker naar voor komen. Die bij momenten extra duistere benadering (op het einde wacht een op maat gemaakt stikhok voor elke leerling van mevrouw Engel na een creatieve/productieve nacht van het schoolhoofd) van het verhaal zorgt er terecht voor dat deze film als label 9+ heeft meegekregen.

Nog een opvallende wijziging is dat schoolhoofd Agatha Bulstronk van Chrunchem Hall (‘verpletter ze allemaal’) in de musical door een man neergezet wordt. In Matilda the musical op Netflix is er gekozen voor een vrouw, en niet een van de minsten: Emma Thompson mag namelijk de Olympisch kampioene kogelslingeren neerzetten. Ze eist ijzeren discipline van de kinderen, is mega streng. Wie ongehoorzaam is, wordt onverbiddelijk naar het stikhok gestuurd waar spijkers en hout op de kinderen wachten. Zij wil de kinderen fysieke educatie bijbrengen, onder andere door hen militaire trainingen uit te laten voeren. Een vrouw die vlechtjes háát, en die altijd binnen de lijntjes – letterlijk ook bij haar discipline – is moeten blijven. Strikt controleert ze haar docenten en leerlingen ook via allerhande camera’s zodat ze als Big Brother niets uit het oog verliest. Haar opvoedmethodes zijn verouderd en worden uitgedaagd niet alleen door de kinderen maar ook door mevrouw Engel zelf die vanuit de behoeften van het kind wil vertrekken, en hun fantasie, creativiteit en nieuwsgierigheid wil stimuleren in functie van waar ze zelf interesse in hebben. Mevrouw Engel start dus vanuit liefde en respect ten opzichte van haar leerlingen en zal onomwonden op den duur stellen dat Agatha haar kinderen wreed behandelt.

Het nog steeds bijzonder relevante Matilda the musical leest dus als één groot pleidooi voor rechtvaardigheid, voor kinder- en vrouwenrechten, tegen het patriarchaat en het gesjoemel waar meneer Wurmhout (Stephen Graham) voor staat, valsspelers, en pesters maar bovenal als een lofzang voor creativiteit, en voor boeken lezen dat Matilda vergelijkt met vakantie in je hoofd. ‘Om de wereld te veranderen heb je een klein wondertje nodig’ lezen we voor de film begint. Onze huidige wereld heeft nu zeker en vast nood aan meer Matilda’s.   

< Bert Hertogs >