Recensie Living ★★★★1/2

Een speeltuin als levenswerk. Dat realiseert Mr. Williams (de 73-jarige Bill Nighy in een sublieme hoofdrol die hier terecht voor genomineerd voor de Golden Globes) in Living. Het Britse drama werd geregisseerd door Oliver Hermanus. Het script is van Kazuo Ishiguro die zich baseerde op de Japanse film Ikiru van Akira Kurosawa uit 1952. De grote realisatie van het hoofdpersonage leest als een metafoor waarin hij een laatste strijd aangaat, met al wat hem verhinderd heeft om te leven. De bureaucratie op het stadhuis waar hij werkt, de klassieke opvatting van leiderschap waarbij een diensthoofd vooral onbereikbaar moet proberen te zijn enz.

Het is Peter Wakeling (Alex Sharp) die aan zijn eerste dag begint als ambtenaar aan het stadhuis bij de dienst ruimtelijke ordening in Living. Hij staat aan het perron waar hij alvast meekrijgt van zijn collega’s dat het niet de bedoeling kan zijn om ’s ochtends goedgeluimd te zijn en dat te tonen aan de buitenwereld. Meteen wordt zijn levensvreugde en levendigheid dus al wat aan banden gelegd. Niet veel later verheugt ie zich op het moment dat Mr. Williams zich bij hen zal voegen op de trein om ook dan het deksel op de neus te krijgen. ‘Mr. Williams reist nooit met ons in dezelfde coupé’ luidt het.

Van Margaret Harris (Aimee Lou Wood, winnares van een BAFTA voor haar rol in Sex Education) hoort ie dat het zijn taak is om zijn berg (papier)werk voldoende hoog te houden op het bureau en hij zich alvast een bofkont mag noemen omdat de toren die zijn voorganger hem achterliet de hoogste is van het departement. Wanneer het bureaucratische spel gespeeld wordt en de ene dienst naar de andere verwijst voor een eerste advies zodat een zoveelste dossier in een impasse geraakt, legt Mr. Williams dat tussen zijn documenten. ‘Hiermee doen we geen kwaad’ klinkt het.

Drie vrouwen hebben een petitie laten ondertekenen voor de aanleg van een speeltuin in een sociale woonwijk. Het is dat dossier dat Wakeling als eerste mag vastpakken en vermits hij het stadhuis niet kent, draaien de vrouwen de rollen om. Zij zullen hem van de ene dienst naar de andere leiden, om uiteindelijk terug te komen bij het departement waarvoor ie werkt. Financiën, parken, enz. willen eerst dat ruimtelijke ordening zijn zeg daarover doet. Zo belandt de aanvraag tussen de stapel van Mr. Williams die zijn medewerkers vertelt dat ie uitzonderlijk wat vroeger zal vertrekken. Hij draagt de verantwoordelijkheden tijdelijk over aan de oudste medewerker.

Mr. Williams komt te weten dat ie kanker heeft en nog hooguit 6, max. 8 maanden te leven heeft. Hij gaat de volgende dag niet naar het werk. Hij laat zich meeslepen door Mr. Sutherland (Tom Burke) die hem dronken tracht te voeren en hem van de ene tent naar de andere (strip)tent brengt zodat ie zou aanvoelen hoe het echt is om te leven. Vandaar de titel van deze film: Living.

Overdag komt de man Margaret Harris tegen die ondertussen van job veranderd is, en hem eerder gevraagd had of hij haar referentie wou zijn. Hij zal die aanbevelingsbrief schrijven als ze met hem gaat lunchen in een concurrerende en sjiekere zaak waar zij aan de slag is gegaan als assistent-manager (uiteindelijk zal die term fel overroepen blijken en zal ze enkel opdienen terwijl ze zich niet meteen opgewerkt heeft, ze heeft Mr. Williams ingeruild voor een bijzonder bazige baas). Ze stemt in met zijn voorstel en vertoeven vervolgens een tijdje in het park. Hij probeert een konijn te vangen via een grijpautomaat (voor kinderen) wat hem niet lukt en vraagt haar of zij eens wil proberen. Zij slaagt daar wel in. Het konijn dat kan bewegen op een tafel, kan hier beschouwd worden als een metafoor voor (onderdrukte/ongrijpbare) seksuele verlangens. Het feit dat Aimee Lou Wood konijnentanden heeft, maakt het nog grappiger en haar personage nog wat dommer/kindser ogen hoewel Mr. Williams haar wel in zekere zin adoreert. Mr. Williams is namelijk onder de indruk van de levendigheid van Harris en wil dat zelf terug voelen. De twee zullen bijvoorbeeld naar de cinema gaan, naar een film met een acteur die zij wel leuk vindt.

Thuis oefent Mr. Williams voor de spiegel hoe hij zal uitleggen dat ie ongeneeslijk ziek is. Ondertussen probeert zijn schoondochter zijn zoon te overhalen om tijdens het eten het onderwerp aan te snijden dat ie gezien is met een vrouw ’s middags en daarover gepraat wordt. Het is een van de subliemste scènes die ik dit jaar in de cinema gezien heb. We zien Patsy Ferran als Fiona Williams tussen Barney Fishwick (Michael Williams) en Bill Nighy aan tafel zitten. Zij dringt er non-verbaal (dat ogenspel!) er op aan bij Michael dat ie erover zal beginnen, maar die doet dat niet. Vader en zoon houden de allebei de lippen stijf op elkaar wat de spanning(sboog) tijdens deze scène o zo herkenbaar strak maakt.

Het is in dit soort universele, tijdloze scènes dat Living excelleert. De prent stelt dat je twee soorten kinderen hebt, de ene groep zit te wachten tot ze binnengeroepen worden maar het maakt hen niet echt uit of en wanneer dat gebeurt, de andere die volop zit te spelen, gaat meteen zeuren dat de speeltijd over is wanneer ze binnengeroepen worden. Met dat laatste beeld eindigt de film dan ook die de kijker een spiegel voorhoudt: tot welke groep kinderen behoorde ú vroeger? En hoe zit dat nu?

Living is heerlijk droogkomisch. Bill Nighy zet samen met Aimee Lou Wood en Patsy Ferran wellicht de rol van zijn leven neer. Onder andere hun mimiek en non-verbaal acteerwerk is ronduit subliem naast de feilloze belichting en hoe de schaduwen zo vallen in deze in een vierkant-formaat ingeblikte prent die zo het verstikkende bureaucratische leven die alles wat iet of wat levendig is de kiem in smoort mee visueel versterkt.

< Bert Hertogs >