Recensie Tár ★★

6 nominaties voor de Oscars heeft Tár op zak. De film die Todd Field schreef en regisseerde over de fictieve lesbische componiste en dirigente Lydia Tár gaat over machtsmisbruik. Die komt uiteindelijk aan het licht (hoewel er ook een bewerkte video over haar viraal gaat zodat ook fake news een thema is dat deze prent aanboort) en zal de ondergang van de vrouw inluiden. Tár is onder andere genomineerd voor de Oscar voor beste film, beste regie, beste originele script, beste cinematografie, beste montage, en beste actrice (Cate Blanchett). Wat ons betreft is Cate Blanchett de gedoodverfde winnaar. Met een Golden Globe op zak en een Critics Choice Award die haar acteerprestatie in deze film terecht beloonden, heeft ze de beste kaarten in handen om de Oscar ook daadwerkelijk te winnen.

Maar is Tár die op de Critics Choice Award ook een prijs in de wacht sleepte voor de score van Guðnadóttir, ook een prijs waard als beste film? Dat durven we te betwijfelen. Want rondom ons hoorden we duidelijk dat de meeste toeschouwers de prent een lange zit vinden. Het is dan ook niet alleen een high brow film. Door de hoge techniciteit, zeker het eerste anderhalf uur komt dat aan bod, vergt ze veel inspanning van een toeschouwer. Zeker van zij die niks van klassieke muziek kennen. Termen als scherzo, terts, vraag-antwoord, enz. razen immers voorbij in deze prent die ook de muziek-analytische toer opgaat om Tár aan womansplaining te laten doen wanneer ze in gesprek gaat met essayist Adam Gopnik op het The New Yorker Festival. Dat levert overigens een erg lange slepende scène op met weinig beeldvariatie.

Tár is de eerste hoofddirigente van het Berlin Philharmonic. Ze is getrouwd met haar concertmeester Sharon (Nina Hoss), en kan beroep doen op de assistentie van Francesca (Noémie Merlant). Ze werkt aan een opname van Mahlers vijfde symfonie die uitgesteld is door corona en binnenkort verschijnt ook een boek van haar: Tár on Tár. Francesca zal haar echter verlaten. Tár heeft haar namelijk doen denken dat ze de plek van assistent dirigente zou kunnen krijgen nu ze Sebastian Brix (Allan Corduner) wil vervangen. Maar niet veel later stelt ze gewoon iemand anders voor. Gevolg: Francesca pikt haar woordbreuk niet waardoor Tár op zoek moet naar een vervangster.

Maar het is lang niet alleen dan dat de componist-dirigente er een vreemde gedachtegang op nahoudt. Zo trekt ze duidelijk Olga Metkina (Sophie Kauer), een Russische celliste, naar voor om de cellosolo in Elgar‘s Cello Concerto te spelen. Metkina maakt nochtans eigenlijk helemaal geen deel uit van het orkest terwijl het de gewoonte is dat een solo naar een cellist(e) gaat die wél vast lid is. Door die beslissing wordt het al snel duidelijk, ook voor Sharon dat Tár zich (seksueel) aangetrokken voelt tot Olga.

Of dat nog niet genoeg is, blijkt Tár de ganse tijd mails gestuurd te hebben naar verschillende orkesten om ervoor te zorgen dat Krista Taylor (Sylvia Flote) op hun zwarte lijst terecht zou komen. Krista volgde bij Tár een programma voor dirigentes. Maar de relatie tussen de twee verzuurde. Krista die geen kant meer op lijkt te kunnen, pleegt zelfmoord. Het is dat gegeven in combinatie met een videomontage met uitspraken hoe de dirigente les geeft op Juilliard en een vernietigend artikel over haar in The New York Post waardoor ze uiteindelijk ten onder gaat om finaal een job te aanvaarden in de Filippijnen waar ze een lokaal orkest zal dirigeren dat live de muziek uit het videospel Monster Hunter zal uitvoeren voor fans van het spel die zich voor de gelegenheid verkleed hebben in hun favoriete personage.

Tár is om kort te gaan een erg lange film, en het is eigenlijk pas vanaf de tweede helft, wanneer de ondergang van het hoofdpersonage eraan staat te komen, dat ie écht boeiend wordt. Dat neemt echter niet weg dat Cate Blanchetts acteerprestatie de ganse film ronduit indrukwekkend is wat een potentiële Oscarwinst voor haar terecht maakt.

< Bert Hertogs >