Recensie The Chapel ★★★★

Dominique Deruddere levert met The Chapel een sterk psychologisch drama af. Een film waarin de 23-jarige Jennifer Rogiers (Taeke Nicolaï) het schopt tot finaliste van de Koningin Elisabethwedstrijd voor piano en net als de elf anderen op afzondering moet in de muziekkapel in Waterloo een week voor de finale plaatsvindt in Bozar. Daar kunnen ze o.a. het opgelegd werk instuderen. Jennifer die echter streng opgevoed is door haar moeder Sara (Ruth Becquart) komt zo voor het eerst op eigen benen te staan en wordt geconfronteerd met de demonen uit haar jeugd. De boodschap van deze film is dat de weg naar het resultaat minstens even belangrijk of zelfs belangrijker is dan het uiteindelijke eindresultaat.

Tony (Kevin Janssens in alweer een schitterende rol) is Jennifers vader. Hij is een ruwe truckchauffeur, zonder enig gevoel voor finesse. Hij heeft een drankprobleem, neemt de jonge Jennifer (Renée Vanderjeugd) mee de baan op. ’s Nachts doet ze alsof ze slaapt om niet veel later te zien hoe haar vader in openlucht seks heeft met een wildvreemde vrouw.

Het is vooral Sara die van haar dochter een grote pianiste wil maken terwijl Tony er anders over denkt. Wanneer zij een vleugelpiano laat aanrukken, hakt ie erin met een bijl om zijn punt te maken. De beklemmende sfeer van Jennifers jeugd vat zich het best van al samen in hoe hard, bijna maniakaal Sara haar haren wast, iets wat haar dochter zelf ook overgenomen heeft.

Jennifer zal als voorlaatste aantreden op de finale en dus langer in afzondering zijn dan haar collega’s. Ze focust zich super hard op het repeteren, tot drie ja zelfs 5 uur ’s nachts wat minstens een van haar collega’s niet weet te waarderen. Waarom ze dat doet? Puur omdat ze angstig is, ze heeft faalangst. Ook omdat dit hét moment is waar ze naar heeft toegewerkt haar ganse leven lang en omdat de verwachtingen van haar moeder torenhoog zijn.

Op haar negende verhuisde ze met Sara immers naar New York om er les te krijgen op de befaamde Juilliard School. In The Chapel mag Jennifer net als de andere finalisten geen contact hebben met de buitenwereld. Smartphones, tv, radio en computers zijn dus verboden. Nu bon, kokkin Hilde (Tine Ryemer) kijkt wel naar het concours op tv en laat haar deur open staan zodat de finalisten kunnen meeluisteren. Dat verhoogt de druk op Jennifer. Op papier is Fedir Nazarenko (Zachary Shadrin) de te kloppen kandidaat. Hij biedt haar hulp aan omdat ze moeite heeft met het instuderen van het opgelegd werk. Jennifer gaat niet op zijn verzoek in, maar wel op dat van Alexandra Spinnler (Abigail Abraham) die gevoelens voor haar heeft. Naarmate Jennifers finale dichterbij komt, doemen de demonen uit haar jeugd terug op. Het is tijdens haar grandioze interpretatie van het concerto van Rachmaninoff dat ze daarmee komaf maakt wanneer ze in dé ideale zone is gekomen tussen alertheid en roes. Daar ontstaat namelijk de beste inleving.

Wie Concertnews.be eerder las, weet dat wij afgestudeerd zijn en een attest van de hogere graad piano op zak hebben. De verdienste van The Chapel is onmiskenbaar dat Deruddere erin slaagt om de focus te leggen waar die hoort. Niet zo zeer – hoewel een tv-commentator daar kennelijk anders over denkt – op het fysieke aspect wat het met je doet om urenlang piano te spelen, maar wel door zich te focussen op de psychologische oorlogsvoering die zich afspeelt tijdens zo’n wedstrijden.

 Oorlogsvoering die je overigens ook in zekere zin al tegenkomt bij openbare examens in de muziekacademie. Zo herinner ik me een opgelegd werk voor de middelbare 3-graad dat schijnbaar onder ons niveau geschreven was, maar wel twee bijzonder gevaarlijke passages kende. Gevolg: zowat iedereen ging een tot twee keer onderuit. Ondergetekende was als een van de laatsten aan de beurt, en reed een foutloos parcours hoewel er veel grotere talenten die middag te horen waren met veel moeilijkere eigen gekozen stukken. Op zo’n moment bedenk je, voor je het podium opgaat dat je niets meer te verliezen hebt vermits de meesten wel ergens in de mist gingen. Dat heeft niets met geluk te maken als je dan foutloos speelt, wel om de situatie psychologisch om te keren en ervoor te zorgen dat de vaststelling dat je collega’s niet onfeilbaar blijken – hoewel ze zich soms anders voordoen – je in zekere zin geruststellen en ontspannen waardoor je zonder plankenkoorts en dus in zekere zin bevrijd je stukken speelt.

Het is dus zaak om niet geïntimideerd te geraken, je te blijven focussen en vooral in de juiste gemoedstoestand te geraken en te blijven. Jennifer geraakt daar door te grijpen naar alcohol en sigaretten. Hoewel dat ongezonde middelen zijn, kunnen ze je wel de nodige ontspanning bezorgen, de juiste beelden in je doen oproepen om een fenomenale prestatie neer te zetten. Want musiceren is veel meer dan de noten juist spelen, en de correcte techniek onder de knie hebben. Hét verschil maak je in de emoties die je in de muziek legt, je eigen denk- en gevoelswereld. Als je dat kan, ben je een winnaar ongeacht of dat nu al dan niet geapprecieerd wordt door een jury.

< Bert Hertogs >