Recensie Spring Awakening ★★★★

Nu de bloemetjes en de bijtjes weer volop in de natuur verschijnen, komt Opus One met zijn uitvoering van ‘Spring Awakening’ op de planken. Deze musical speelt zich af in het Duitsland van het einde van de negentiende eeuw en vertelt in hoofdzaak het verhaal van wat er gebeurt als je vanwege puriteinse normen opgroeiende pubers het verhaal van die bloemetjes en bijtjes niet vertelt. Daniël Cohen zorgde voor een zeer eigentijdse vertaling van de musical uit 2006 die perfect aansluit bij het taalgebruik van de jeugd van tegenwoordig. Zelden hebben we zo vaak ‘shit’ in een musical voorbij weten komen. Regisseur Koen van Dijk trekt de moderne lijn volledig door met een uiterst minimalistisch decor en een verdomd sterke beeldtaal. Het geheel wordt verder afgewerkt met een strak lichtplan. In combinatie met een hele jeugdige cast met o.a. Arnout Bultje, Sterre Verschoor, Juul van de Laar en Josy Gruijters krijg je een hele frisse en actuele voorstelling rond thema’s als ontluikende seksualiteit, zelfdoding en abortus. Je hoeft maar naar de andere kant van de grote plas te kijken om te zien hoe eigentijds ‘Spring Awakening’ wel weer is. Of zoals de Fransen het zeggen: “l‘histoire se répète”.

Wanneer je naar de korte samenvatting van ‘Spring Awakening’ gaat kijken, word je geconfronteerd met heel wat zware thematiek waar je niet bepaald vrolijk van wordt. Wendla Bergmann gelooft niet meer in de ooievaar, maar krijgt van haar moeder geen echte uitleg over hoe de vork werkelijk in de steel zit. Ze komt met Melchior Gabor terecht op de hooizolder en verlaat die na een wild avontuurtje met iets extra in haar buik. Moritz Stiefel ligt wakker van zijn taken voor Latijn en wanneer hij slaapt, heeft hij erotische dromen die hem de angst op het lijf jagen. Omdat ook hij niet weet waar de klepel hangt, vraagt hij zijn vriend Melchior voor extra duiding. Martha Bessell blijkt slachtoffer te zijn van huiselijk geweld en Ilse Neumann leeft als model in een kunstenaarskolonie waar heel wat penselen haar maar al te graag bekladden. Hänschen Rilow heeft een oogje voor Ernst Röbel, maar homoseksualiteit is ‘des duivels’. Moritz schiet zich door het hoofd wanneer zijn vader verneemt dat Moritz niet geslaagd is voor school. Wendla overlijdt aan de gevolgen van een mislukte abortus en Melchior wordt door zijn vader naar een tuchthuis gestuurd omwille van zijn omgang met Wendla, zijn kritiek op de kerk en zijn voorlichting van Moritz. 

Het is een flinke boterham … en toch voelt de musical ‘Spring Awakening’ van Steven Sater en Duncan Sheik helemaal niet zo zwaarwichtig aan. Door het verhaal te brengen vanuit de ogen van de jongeren, zit je als publiek mee in de wonderbaarlijke periode van de kriebels in de buik en de ontdekkingstocht van het eigen lichaam. Dit wordt trouwens heel sterk gevisualiseerd in de choreografie van ‘Raak me’. De beeldtaal laat er geen twijfels over bestaan dat onwetendheid over ‘de dingen des levens’ de hormonen niet tegenhoudt. De viool neemt de boventoon en zorgt voor de romantische toets terwijl het ensemble zich met de handen geen blijf meer weet. In ‘Raak me’ zit een opvallend sterke prestatie voor Shay Lachman die bewijst over een mooie stem te beschikken en ook de hoge noten aan te kunnen. 

Shay is niet de eerste van deze jonge generatie aanstormend talent die in het oog springt. Die eer is voor Sterre Verschoor die de rol van Wendla Bergmann vertolkt. Zij mag de musical ‘Spring Awakening’ openen met ‘Mama, je baarde’. De start is uiterst zacht en breekbaar en wordt maar geleidelijk aan een beetje voller. Toch blijft het geheel ingehouden en fijn. De reprise die enkele minuten later komt rockt al een pak meer. Sterre krijgt het gezelschap van haar vrouwelijke collega’s en je gaat als publiek spontaan mee bewegen op de beat. Ook dit is een van de redenen waarom ‘Spring Awakening’ veel minder zwaar overkomt dan de korte inhoud zou doen denken. De muziek van Duncan Sheik kent heel wat ballads en rocknummers. Zelfs wanneer tragische gebeurtenissen de revue passeren, komt er nooit sleur of sleep in de muziek. Wat je wel krijgt zijn een lekkere beat, elektrische gitaar, viool en harmonieuze samenzang. 

Harmonieuze samenzang hoeft niet per se koorzang te zijn. Dat bewijzen Valerie Lai en Juul van de Laar in hun duet. Het stuk van Valerie klinkt zacht, vrij hoopvol en romantisch terwijl het deel van van de Laar juist heel donker klinkt met veel drum. Elk van hen doet eerst zijn of haar eigen ding en dan gaan de twee melodieën samen, maar met behoud van hun eigen kleur. Zowel Valerie Lai en Juul van de Laar presteren hier goed. Juul zet overigens een heel sterke Moritz Stiefel neer. Zowel in zang als in spel is zijn prestatie een lust voor oog en oor. 

Arnout Bultje is een tikkeltje minder overtuigend. Qua présence is hij absoluut top: hij ziet er goed uit en speelt erg vlot. Alleen bij de zang komt hij iets onzekerder uit de hoek. We moeten er hier wel bij vermelden dat hij inviel voor de rol van Melchior en waarschijnlijk verklaart dat een hele boel. Tegen het moment dat we bij ‘Dichterbij je’ zijn aangekomen krijg je een heel mooi duet van Sterre Verschoor en Juul van de Laar met de boodschap: “Durf te blijven leven.” Arnout Bultje mag daar als derde stem bijkomen en weet nu wel vocaal te overtuigen. 

Een derde reden waarom ‘Spring Awakening’ absoluut niet zwaar aanvoelt, is ongetwijfeld de regie van Koen van Dijk. Met een tafel, een paar stoelen, wat witte tape en enkele doeken weet hij een veelheid van locaties te creëren. Je zit als publiek mee in het klaslokaal of in de muziekles. Je bent mee aanwezig op de hooizolder. Je ziet warempel de dominee op de kansel staan en de vader aan het graf rouwen. De visualisatie van het moment dat Moritz zich door het hoofd schiet is fantastisch knap gedaan. Er vloeit geen druppel bloed en er komt niets goor bij kijken. Het is zelfs poëtisch uitgebeeld. En dat terwijl alles wat Koen van Dijk zijn spelers aan attributen geeft, een rood doek is. 

Een enorm voordeel van het minimale gebruik van decorstukken en props, is de hoge snelheid waarmee de scènewissels kunnen plaatsvinden. Het verzetten van enkele stoelen volstaat om een volledig andere locatie op scène te brengen. Gezien de acteurs te allen tijde op of rond het speelveld aanwezig zijn, hoeft er ook niemand uit de coulissen aan te komen hollen. Soms volstaat het opzetten van een brilletje zelfs om een volledig ander personage in een totaal andere setting te krijgen. 

Dat gebeurt wanneer Ad Knippels in één oogopslag van rouwende vader aan het graf van zijn zoon Moritz verandert in mijnheer Knochenbruch, de directeur van de school. Mijnheer Knochenbruch wordt bijgestaan door mevrouw Knuppeldick. Het zijn twee verschrikkelijk autoritaire personages die door Ad Knippels en Wieneke Remmers verworden tot een karikatuur van machtsgeile gezagsdragers. Het zorgt voor een klein komisch kantje in een anders zo harde wereld van het schoolleven anno 1891. Ad Knippels en Wieneke Remmers vertolken trouwens alle volwassen rollen en zijn vader, moeder, dominee, schoolmeester, pianoleerkracht, directie en dokter. Ad en Wieneke zijn ondertussen gevestigde waarden in het musicallandschap en kwijten zich met brio van hun job. Je hebt als publiek op geen enkele moment in de voorstelling een probleem om te weten welk personage ze nu weer ten tonele brengen.

‘Spring Awakening’ van Opus One is visueel heel sterk, gaat over actuele thema’s, rockt bij momenten stevig, levert mooie samenzang en etaleert een nieuwe, jonge generatie musicalsterren naast enkele gevestigde waarden. Het tempo zit lekker en de minimalistische regie levert stimulerende beelden op. 

< Sascha Siereveld > 

Cast:

Melchior Gabor – Arnout Bultje

Wendla Bergmann – Sterre Verschoor

Moritz Stiefel – Juul van de Laar

Volwassen vrouwen: - Wieneke Remmers

Volwassen mannen – Ad Knippels

Ilse Neumann – Valerie Lai

Hänschen Rilow – Bas van Rijswijk

Martha Bessell – Josy Gruijters

Ernst Röbel –Tom Di Scala

Georg Zirschnitz – Shay Lachman

Otto Lämmermeier – Menno Dekker

Thea – Sterre Luna Zangirolami

Anna – Silvana Rocha 

Creatives:

Verhaal & Tekst: Steven Sater

Muziek: Duncan Sheik

Gebaseerd op het toneelstuk ‘Frühlings Erwachen’ van Frank Wedekind

Regie: Koen van Dijk

Muziekarrangementen: Ezra Van Nassauw

Vertaling: Daniël Cohen

Choreografie: Roy Jonathans

Kostuums: Martijn J. Kramp

Decor: Eric Goossens

Licht: Nick Zwolsman

Geluid: Pepijn Bos

Uitvoerend producent: Timo Arling

Creatief producent: Maarten Voogel

Een productie van OpusOne