Recensie Beau is afraid ★★★

Beau is afraid van Ari Aster is een visueel prikkelende maar weliswaar bijzonder lange trip in de Freudiaanse psyche van het hoofdpersonage Beau die zich afspeelt in een Kafkaiaanse setting. Centraal staat hoe de zoon zich verhoudt tot zijn moeder.

Aster opent Beau is afraid met de geboorte van Beau (Joaquin Phoenix) bekeken vanuit het standpunt van het kind. Dat bleek toen niet meteen te huilen en de eerste klanken die het jongetje te horen kreeg toen ie op de wereld kwam, was die van angst, van wanhoop, van stress om de crisissituatie ook.

Jaren later woont ie in een dystopie. Op straat ligt een lijk, en hij moet een grote groep verslaafden uit het onder graffiti bekladde appartementsblok waarin ie woont zien weg te houden. Dat lukt ‘m niet wanneer er geen water meer uit de kraan komt en hij dringend naar de overkant in een nachtwinkel water moet zien te vinden omdat ie twee pillen geslikt heeft die zonder ze in te nemen met water bijwerkingen kunnen hebben die tot de dood kunnen leiden.

’s Nachts had ie geen oog dichtgedaan door het lawaai in de buurt. Naast ‘m is een seksshop gelegen en de politiewagens of ambulances lijken constant met de sirenes aan en af te rijden. Hij duwt de handen op zijn oren om te kunnen ontvluchten aan al dat lawaai.

Om de zo veel tijd wordt er een blaadje met een boodschap onder zijn deur geschoven. Of ie zijn bassen niet wat stiller wil zetten en dus rekening houden met andere bewoners, leest ie. En dat terwijl het gewoon stil is bij hem. In het midden van de nacht heeft zijn buur er kennelijk genoeg van en zet ie zijn luidsprekers helemaal open zodat de muren van Beaus appartement zwaar beginnen te trillen.

Oververmoeid na een (wellicht zoveelste) slechte nacht, en het feit dat ie zijn gerief nog niet gepakt had om naar zijn rijke moeder Mona Wassermann (Patti LuPone) te vliegen, laat ie de sleutels op de deur steken en zijn koffer in de gang wanneer ie nog even snel iets dat ie vergeten was in zijn appartement gaat zoeken. Wanneer hij terugkomt blijkt zijn koffer weg en zijn sleutels. Hij zal dus niet op tijd op het vliegveld geraken. Of zijn moeder hem gelooft of dat als een zoveelste excuus van hem ziet om niet op te dagen, is maar de vraag.

Naarmate Beau is afraid vordert, krijg je als kijker meer inzicht waarom Beau angstig is om zo veel dingen. Hij is nog een maagd, er staat graffiti van een ejaculerende man op de muren van het appartementsgebouw en ook de seksshop naast hem blijkt een teken voor zijn angst om de liefde te bedrijven. Wat blijkt? Zijn vader is tijdens het concipiëren van hem gestorven.

De verpletterende impact die een afwezige vader heeft op de ontwikkeling van een jongen tot een man wanneer die enkel door een strenge en bazige moeder wordt opgevoed en wel eens gestraft werd door op zolder opgesloten te worden, komt hier meermaals aan bod. Maar ook angst om groepen mensen, een angst die gevoed blijkt toen ie schoolkameraadjes bij hem thuis uitnodigde en de controle over hen verloor toen die in de vuile was (ondergoed) van zijn moeder gingen duiken.

Beau is op de vlucht voor zichzelf en voor de anderen in Beau is afraid. Hij schippert constant tussen voor hem gezorgd worden en zelf de regie van zijn leven in handen nemen. Ook rond zijn seksualiteit is ie niet zeker wat zich uit in de scène wanneer ie aangereden en neergestoken is. Hij ontwaakt in een meisjeskamer vol roze. Toni (Kylie Rogers) wil met m’ met lichtblauwe verf de kamer van haar overleden broer schilderen. In dit ‘nieuw samengestelde gezin’ waar Beau tijdelijk deel van uitmaakt, lijkt hij de rol van surrogaat zoon/broer te moeten spelen omdat die familie haar trauma’s nog niet helemaal verwerkt heeft.

Verder blijkt ook de herinnering aan Elaine (Julia Antonelli), een vakantieliefje waar hij als jongetje gevoelens voor had en zijn eerste kus aan gaf, allesbepalend voor hem. Ze (Parker Posey) komt naar de begrafenis van Beaus moeder (die achteraf niet dood blijkt) maar is maar liefst een halve dag te laat. Ze dacht dat de ceremonie tegen achten ’s avonds zou plaatsvinden en niet ‘s ochtends.

Uiteindelijk hebben de twee seks en zorgt zij voor de juiste stemming door haar Spotifyplaylist op te zetten. ‘Always be my baby’ van Mariah Carey klinkt dan. Ze herbeginnen hun liefdesdaad alsof het een scène is voor het toneel of de film die ze inblikken, want alles moet perfect zijn. Ook die laag steekt in Beau is afraid, de ‘All the world‘s a stage and all the men and women merely players’ gedachte. Maar er zit dus ook een heerlijke laag (donkere) humor in.

Uiteindelijk is het zijn grootste angst, die van publiekelijk vernederd of door de maatschappij uitgespuwd worden, die in de finale aan bod komt in combinatie met die andere angst van hem, om dood te gaan.

Beau is afraid is dus een opmerkelijke en intrigerende surrealistische tragikomedie die horrorelementen bevat en zich focust op de state of mind van het hoofdpersonage. Op zich is de prent zeer interessant maar helaas veel te lang dan volgens ons nodig is. Bijzonder veel inkakmomenten tekenden we dan ook op en de toeschouwer zijn geduld word dus danig op de proef gesteld.

Aan de andere kant, is dat ook tekenend voor het leven. Ook daar schuilt of je het nu wil of niet, wel eens wat verveling in en schuurt en knettert die als een aftandse lift die het elk moment definitief kan begeven. Vrolijk word je kortom niet van deze donkere prent. Maar hij biedt wel inzichten hoe mensen mentaal (mis/ge)vormd worden en welke verantwoordelijkheid onze naasten en bij uitbreiding de maatschappij daarop heeft.

< Bert Hertogs >