Recensie Fathers and mothers ★★★★

Een heerlijke satire op het ouderschap en bij uitbreiding onze (woke) samenleving. Dat brengt de Deense regisseuse Paprika Steen met Fathers and mothers. Kritiek ook, op humoristische wijze, dat ouders niet zo zeer in het belang van hun kind denken maar hen vooral de opleiding willen geven die ze zelf nooit hebben kunnen genieten. Welke dynamiek geeft dat in de relatie tussen ouders en kinderen en ouders onderling? En kunnen die kinderen nog wel de verwachtingen om de droom te realiseren die hun ouders voor hen uitstippelen aan? Staan de kinderen en hun belangen wel centraal? Of draait het allemaal om het ego van de ouders die hun kinderen (steeds vaker) als visitekaartje gebruiken naar de buitenwereld?

Het zijn onder andere deze vragen die het uitgangspunt vormden voor het uitermate boeiende en grappige Fathers and Mothers. Voor de zoveelste keer veranderen Piv en Ulrik van school met hun dochter Hannah die kennelijk moeilijk aardt, of is het eerder andersom: dat haar ouders daar moeite mee hebben? Ze zijn recent niet veel verder gaan wonen in de buurt, maar wel groter. Dat zou dus alvast niet de verandering van school kunnen verklaren, wél een zekere exclusiviteit die errond hangt.

Piv is het control freak type dat haar dochter over-bemoedert en kan zelf niet veel prikkels verdragen. Ulrik van zijn kant gaat all the way om toch maar op de school van zijn dochter aanvaard te worden door de andere ouders. Beiden vrezen dat het niet het geval is voor hun dochter. Ze voelen dat ze buitengesloten wordt en daarom maar optrekt met Julian waar zowel Piv als Ulrik over willen weten of die kerel echt wel ok is want het is ‘een paragraaf 20’-kind. Er zal dan wel iets mee aan de hand zijn, denken ze. Maar zo stelt men hen gerust: hij is ok.

Heerlijk is het om te zien dat niet alleen hun dochter maar vooral ook zij worstelen om hun plaatsje te vinden in de hiërarchie van deze nieuwe schoolgemeenschap. Dat hun dochter toegelaten werd, lijkt al een klein mirakel. Temeer omdat er een wachtlijst is voor deze school. Maar Ulrik kent iemand die al in het oudercomité zit en heeft zo een streepje voor op de rest, naast het feit dat ie arts is, wat altijd meegenomen is natuurlijk. Ze hopen vurig ook tot de zwemclub toegelaten te kunnen worden waar er naakt gezwommen wordt, maar ook daar is een wachtlijst voor. Per en Wencke kunnen het weten, ze staan al 4 jaar op die wachtlijst. En blijkbaar is het echt wel een dingetje als je tot die club behoort. De vraag stelt zich dan ook of je er op een democratische manier toegelaten wordt, of er favoritisme speelt. Heerlijk is het om de ouders in discussie te horen gaan, te horen stellen dat ze aan een ‘democratisch forum’ deelnemen, dat echter voor de een al wat democratischer is dan de ander. Niet iedereen blijkt recht van spreken te hebben, ook niet wanneer de gemoederen hoog oplaaien, er woorden als ‘snob’ vallen en sommigen gewoon uitgesloten worden uit de discussie. Een discussie die prompt stopt wanneer schoolhoofd Adrian de ruimte betreedt…

Want los van die ene laag en de vraag wat je er allemaal voor over hebt om erbij te mogen horen, leest Fathers and Mothers vooral als een aanklacht tegen een bijzonder conservatieve mini-maatschappij die een school is. Een met zijn eigen regeltjes en wetmatigheden. In dit geval een waar to-taal geen plek is voor inclusie. Het onderwerp mag dan ook niet aangesneden worden tijdens een oudervergadering. Het Chinese thema tijdens een feestje van het oudercomité zal heel even door een paar wokers in vraag gesteld worden, maar uiteindelijk toch doorgaan. En ook onderwerpen als dierenwelzijn of de vraag of een nachtspel niet te griezelig was voor de jongsten, worden misschien wel aangestipt. Maar verder gebeurt er gewoon niks mee.

Verder leest het schoolkamp waar de ganse film om draait waar zowel de ouders als de kinderen naartoe gaan als een grote kritiek op hoe ouders het (slechte) voorbeeld geven aan hun kinderen en welke impact dat op het gedrag van die kinderen heeft. De mannendouches blijken door een waterlek stuk, dus moeten de mannen bij de vrouwen gaan, waar kennelijk de kinderen (nog) niet klaar voor zijn: zo’n genderneutrale ruimten. Maar het is vooral het bacchanaal dat we elke avond te zien krijgen bij de ouders die het beest uithangen, waarbij de rollen wel omgekeerd lijken en zij het leven van hun tieners leiden die zich eigenlijk de ganse tijd redelijk voorbeeldig gedragen, dat om van te smullen is, ook omdat iedereen de ganse prent erg naturel speelt.

Tot de evaluatie volgt. Een kind zou in het vierde al aan de drank zitten. En gemengd douchen is toch ook niet meer voor herhaling vatbaar, klinkt het onder andere. Of stiekem in het donker wiet roken nog een optie is tussen ‘psychologe’ Julie en de arts Ulrik (die kennelijk wel eens een verzetje nodig heeft omdat ie in een tamelijk verstikkende en uitgebluste relatie zit en het er van pakt wanneer zijn vrouw nog niet gearriveerd is) is maar de vraag.      

Fathers and mothers is Steens vierde film en de tweede keer (That time of year) dat ze met scenarist Jakob Weis werkt. We want more.

< Bert Hertogs >