Recensie Barbie ★★★★★

Gewoon briljant en wellicht daarom dé film van het jaar. Dat is Barbie van regisseuse Greta Gerwig. De Amerikaanse weet perfect de tijdsgeest waarin we leven vast te pakken. Een waar zowel mannen als vrouwen eigenlijk in een existentiële crisis verkeren. Centraal stelt deze prent dan ook de vraag: wie ben je en hoe vul je je (gender)rol in?

Een event op zich, dat is trekken naar Barbie in de bioscoop. Heel wat fans hebben zich voor de gelegenheid opgetut, dragen een glitterjurkje en/of hebben zich in een (gedeeltelijk) roze outfit gehesen. Wat al meteen opvalt, en dat doet ons deugd, is hoe divers het publiek is. Neen, het zijn – gelukkig – niet allemaal witte blondines die naar Barbie gaan kijken. Er zijn ook mensen van kleur in de zaal. De mannen mogen dan wel in de minderheid zijn, hoewel de prent kennelijk vooral tienermeisjes en twintigers weet te lokken, zien we toch ook dertigers en ouder in de zaal. En het is net die groep die blijkbaar de verschillende lagen die Gerwig in haar fantasy komedie gestoken heeft, net iets beter aanvoelt en er ook steviger om kan lachen dan de jongeren. Overigens zagen we een man in het publiek met een grijze t-shirt aan waarop in roze letters ‘daddy’ stond. Héérlijk.

De film is nog niet helemaal begonnen of Barbie slaagt er al meteen in om een glimlach op ons gezicht te toveren. Voor de gelegenheid zien we namelijk het Warner Bros-logo in fuchsia. Waar wij vooral om benieuwd waren is welk doelpubliek de prent nu precies probeert te bereiken. Willen Ryan Gosling, Margot Robbie en co vooral de art house-bezoekers pleasen of gaan ze toch voor het mainstreampubliek? Onze eindconclusie is dat deze film beide perfect weet te bedienen, reden waarom de film ook te zien is in sommige art house bioscopen.

Aan de andere kant valt het toch op dat Kinepolis de prent enkel in zaal 5 laat draaien en ’s avonds rond achten ook nog in een paar andere zalen. Gevolg: onze zaal was uitverkocht en er zaten dus filmliefhebbers op de eerste rij. Het is toch opmerkelijk hoor dat een van de meest gehypetete films van deze zomer op relatief weinig bioscoopschermen te zien is. Laat ons toe daarin een mogelijke strategie te zien om de hype nog wat extra aan te zwengelen door schaarste te creëren. Maar het kan even goed ook zijn dat men gewoon kiest om voorzichtig te zijn net omwille van dat spagaat – het doelpubliek dat de prent kan aanspreken – waarin de film verkeert. Met wat geluk, en dat wensen we Barbie echt wel toe, wordt dit een kanjer van een hit. Een beetje zoals Joker – die ook beide publieken bediende - dat voor deze filmmaatschappij eerder was.

Zeker, ik heb in al die jaren al wel eens een applaus meegemaakt in de bioscoop. Meestal was dat aan het begin van de aftiteling. Of zo’n heel korte, meestal bij een verrassende plottwist van een Marvelfilm bijvoorbeeld. Maar een tamelijk lang applaus na een waanzinnig sterke monoloog (hier America Ferrera die even opsomt hoe het is om tegenwoordig een vrouw te zijn, wat daar allemaal bij komt kijken en dat het nooit genoeg zal zijn, je nooit aan al die hoge verwachtingen kan voldoen als vrouw en die rol soms knap ondankbaar is om aan te nemen) halfweg de film? Dat hebben we nooit eerder meegemaakt. Terecht hoor dat die handen van voornamelijk vrouwen met wat meer levenservaring op de teller op elkaar gingen tijdens onze vertoning van Barbie!

In deze film speelt Robbie de stereotiepe blonde Barbie. Elke avond is het girls’ night (op de tonen van Dua Lipa’s – die zelf ook een rolletje speelt als de zeemeermin Barbies - ‘Dance the night’) en moet Ken (Ryan Gosling) zichzelf uitnodigen om eraan deel te mogen nemen. Hij is duidelijk uit om aandacht te krijgen van Barbie, anders bestaat ie niet en voelt een halve prent als het vijfde wiel aan de wagen aan. Hij blijkt ook jaloers om de aandacht die zij even veel schenkt aan de Aziatische Ken.

Heerlijk is de film in haar maatschappijkritiek. Ze houdt de kijker een spiegel voor en hekelt het feit dat meisjes gezegd wordt dat ze eender wat kunnen worden wat ze willen worden en kunnen zijn wie ze willen zijn (een resem Barbies met topjobs – zo heb je een arts, een schrijfster, journaliste, fysicus (neergezet door de immer deliverende Emma Mackey in een gesmaakte bijrol), advocate, rechter, diplomate, enz. in Barbieland toont dat aan en bekritiseert ook zo het glazen plafond in de echte wereld), terwijl dat in de echte wereld gewoon (nog) niet het geval is omdat de geest van het patriarchaat (vaak verscholen onder pseudo pro-diversiteitorganisaties en bedrijven) nog steeds sluimert in onze maatschappijen.

De twee werelden, de Barbiewereld, en de echte wereld staan dus haaks op elkaar. De ene staat voor het matriarchaat, de ander voor het patriarchaat. Wanneer Barbie en Ken in de echte wereld belanden, voelt zij er zich niet thuis. Ze wordt beschouwd als een object – wat ze als pop eigenlijk ook is, aan dubbelzinnigheid dus geen gebrek in deze film – slaat een man in het gezicht wanneer die haar betast, en de schuine opmerkingen van mannelijke bouwvakkers stelt de prent ook aan de kaak. Maar Ken voelt zich er wél helemaal thuis. In de bib vindt ie boeken over macht, mannen die het gemaakt hebben en paarden. Die inspireren hem om de macht te grijpen in Barbieland en om die om te toveren tot het Kendom.

Wanneer Barbie in de echte wereld een affiche ziet met vrouwen denkt ze dat het haar regering (in Barbieland is de president een vrouw, rol van Issa Rae) is die ze ziet. In werkelijkheid gaat het over een poster voor een missverkiezing. Om maar te zeggen dat Gerwig haar kritiek zowel visueel als verbaal brengt. Helen Mirren praat de prent aan elkaar. Zij brengt de komst van de Barbiepop als een bevrijding voor meisjes die vanaf dan hun moederrol met babypoppen eindelijk konden opgeven. ‘Moeder zijn is goed voor even’ geeft de film zo mee. Het is een sneer die ook nu weer vooral de iets oudere kijkers ge-wel-dig vinden.

Barbie denkt plots aan de dood, krijgt platvoeten, en geraakt in tegenstelling tot de andere Barbies op een ochtend na een stevige girls’ night niet uit bed. Ze is zichzelf kortom niet meer. Ze gaat dan maar ten rade bij weird Barbie (Kate McKinnon), een pop die bijna constant in spagaat gaat, wiens haren zijn geknipt en wiens gezicht met stift gekleurd is – wat ook een vorm van kritiek is op meisjes die niet zorgzaam omgaan met hun speelgoed – omdat die weet hoe het is om met de echte wereld geconfronteerd te worden. Haar advies is dan ook dat ze erop uit moet trekken naar de echte wereld om zichzelf beter te leren kennen via diegene die met haar speelt. Ongevraagd gaat Ken mee, hij duikt plots op de achterbank op. En ja, hij heeft zijn fluo gele rollerblades bij…

Wat Barbie zo heerlijk maakt is dat ie ook een leuke dosis zelfhumor/spot bovenhaalt. Op een bepaald moment geeft Mirren als vertelster ook kritiek: ‘Nota aan de makers: Margot Robbie is hier niet goed voor gecast.’ En ook met het idee om een zwangere pop (Midge n.v.d.r.) uit te brengen (die al een tijdje uit de collectie is verdwenen n.v.d.r.) wordt bijvoorbeeld de spot gedreven. Naar het einde van de film ontmoet Barbie haar schepper Ruth Handler (Rhea Perlman) die haar creëerde in 1959. Ook daar zit die heerlijke kritiek in, Barbie spaart dan ook niemand, waarbij Handlers issues met de belastingdiensten omdat er financiële documenten vervalst werden, aangestipt worden. Op zo’n moment voel je dat de feministen in de zaal die deze prent eenzijdig willen lezen, het knap lastig krijgen met hun interpretatie. Dat het dan wat bij hen wringt heeft wellicht ook te maken met de dunne lijn die er dan ontstaat met woman’s plaining, hier tussen een omaatje en een jonge blondine die haar een ultiem levenslesje wil geven voor ze een beslissing bij een cruciaal dilemma neemt.

Barbie stelt verder de vraag: wil je een idee zijn of zelf iets kunnen verzinnen? Is life in plastic wel zo fantastic? Wil je genitaliën of een vagina hebben of er zonder kunnen bijlopen? Maar even goed gaat die ook over gewoon mogen zijn, niet speciaal hoeven zijn, mentale issues zoals angst en het zeer herkenbare dat vrouwen je nog steeds als vriend kunnen beschouwen als man hoe close je ook met hen bent, terwijl jij verliefd bent, wat Ryan Gosling bezingt in ‘I’m just Ken’. Want oh ja, Barbie is ook in zekere zin een musicalfilm. Je leest het: Barbie biedt veel stof tot nadenken via heel veel lagen dat wij nu al van plan zijn een tweede keer te gaan om wellicht nog van alles te ontdekken.

< Bert Hertogs >