Recensie De eenzame stad ★★★

Met alleen zijn daar heeft Johannes Lievens al van kindsbeen ervaring mee. Toen ie in de kangoeroeklas zat in de lagere school bijvoorbeeld omdat ie voor stond op de rest van zijn leeftijdsgenootjes. Maar eenzaamheid, da’s iets waar ie recenter, in 2022 mee geconfronteerd werd. Het inspireerde hem om daarrond een voorstelling te maken, een monoloog die hij op de Zomer van Antwerpen in première liet gaan: de eenzame stad.

Van alle locaties die Zomer van Antwerpen de afgelopen jaren wist uit te kiezen, is deze waar De eenzame stad plaatsvindt met stip de meest emotionele voor mij. Mijn jeugd bracht ik namelijk door aan de Tijl Uilenspiegellaan op Linkeroever waar mijn grootouders woonden. Elke woensdagmiddag was ik daar om friet met biefsteak of mijn lievelingsgerecht: kip, rijst en curry te eten. En als dessert was er vanillepudding (al dan niet met lange vingers erin). Aan de overkant heb je een groot grasveld (waar nu ook een speeltuin is) en rechts ervan een stuk braakliggend terrein naast een school.

Blijkbaar is dat stuk nu omheind en afgesloten door een poort waar De eenzame stad plaatsvindt. Maar in mijn kindertijd was dat gewoon een vrij toegankelijke plek waar je me al rondcrossend met een minifiets (met nog een lichtblauw taksplaatje aan een van de wielen) kon tegenkomen. Ik speelde dan tram 2 of 15 die toen van Linkeroever naar respectievelijk Hoboken en Mortsel reed. Het was de tijd dat de MIVA (Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Antwerpen) nog het openbaar vervoer verzorgde in onze stad en de metro onder de Schelde voor het eerst reed in 1990. Pas sinds 1991 ontstond De Lijn.

Het zijn onder andere deze en andere herinneringen die deze locatie oproepen, reden wellicht ook dat het soms knap lastig was voor me om de focus te houden bij de monoloog en niet af te dwalen in nostalgische gedachten. Vorige zomer trok Johannes naar Parijs, interviewde hij er enkele mensen die wat waren stilgevallen in het Parc Montsouris en nodigde hen uit om op het einde van die week samen te komen en rond een kampvuur te komen zitten.

Tussen de verhalen die hij over de mensen bracht die hij er ontmoette, weeft ie vakkundig het zijne. Hoe ie zelf zich plots eenzaam voelde na een relatiebreuk. In het derde jaar op de toneelschool leerde hij haar namelijk kennen. Maar al snel bleek dat wanneer zij moest draaien ze vroeg uit de veren moest: om 5 uur. Op andere dagen bleek ze nachtopnames te hebben. Als zij vroeg ging slapen, deed hij dat ook. Je aanpassen aan het levensritme van je partner, daar gaat de voorstelling dan ook over. Over je plekje aan haar afstaan in Antwerpen en naar Oostende trekken om elkaar wat ruimte te gunnen ook. Over met vezelplaten en paletten aan de slag gaat om daar meubeltjes mee te maken evenzeer.

Maar wanneer ie een afscheidsfeestje meemaakt van een festival en zij mee in zijn caravan kruipt, wil ze dat hij het feestje voor haar stillegt. Iets wat hij uiteindelijk niet durft te doen. Dat al is een teken aan de wand dat de twee als koppel geen lang leven meer beschoren zijn.

De eenzame stad gaat verder ook over hoe knap lastig het is om werk te vinden als net afgestudeerde aan de toneelopleiding. Uiteindelijk zal Johannes toch een extra lerarenopleiding volgen wanneer ie vaststelt dat er wel vacatures zijn voor leerkrachten toneel terwijl er nauwelijks werk is voor jonge acteurs … Verder boort ie ook zijn eerste mislukkingen aan, niet alleen privé maar ook professioneel. Met zijn borderline Collie waar ie allergisch voor was schapenherder worden, het zat er niet in… Maar ook het vervreemden van je eigen plekje waar je zo lang gewoond hebt, zit in deze monoloog wanneer ie het heeft over de autostrade die niet meer klonk als de zee maar als een eindeloze reeks auto’s met mensen die nog niet thuis zijn.

In Parijs ontmoette Johannes onder andere Léonore die zo stil praatte dat hij haar eigenlijk twee uur lang niet verstond. Maar ook een man die opgegroeid is op de Antillen en vaststelde dat je in de metro in Parijs iemand die op de grond ligt gewoon laat liggen omdat mensen daar de tijd en ruimte niet voor hebben terwijl het de meest normale zaak van de wereld is dat je wel ter hulp schiet op de Antillen. Verder kwam ie ook wantrouwen tegen in het park en iemand die zelfs de voornaam niet wou zeggen en het hield bij ‘Petit nuage’.

De structuur van De eenzame stad zit goed, het narratief ook, alsook de opbouw. Maar de monoloog wordt ons net iets te schoolmeesterachtig en gekuist gepresenteerd. Het lijkt dus dat Johannes vooral bezig is met zijn tekst. Hopelijk weet ie naarmate de spelreeks vordert wat meer emotie, inleving en spel in zijn verhaal te steken, wat we nu wat misten. Al kan het ook zijn dat de technische stroring, soms klonk ie als een robot, door wellicht een interferentie met het draadloze microsysteem, daar mee te maken had.

< Bert Hertogs >