Recensie Fledermaus Forever ★★★

Wat doe je op een vrije avond, de dag nadat je 38 geworden bent? Het is een vraag waar we allemaal wel eens mee te maken krijgen. Ook Jelle Cleymans kennelijk. Hij koos om met zijn zus (of was het andersom?) naar de première van Fledermaus Forever te trekken. Was daar ook: Ella Leyers. Net voor ie plaats nam op de tribune, koos hij voor een flesje water. Maar zoals veel zangers zijn ze niet gewend om dat ad fundum op te drinken. Na een tijdje twijfelen, werkte hij uiteindelijk de rest naar binnen om daarna samen met ons vast te stellen dat de voorstelling die aanvankelijk een uur en drie kwartier zou duren het maar liefst twee uur en tien minuten trok. Ja, da’s lang. Bij momenten, zoals dat bij (kleine) opera’s gaat: té lang. In die mate te lang dat we ons zelfs af begonnen vragen wat nu de grootste beproeving voor ons zou zijn, twee identieke festivalsets van Cleymans & Van Geel of 1 keer Fledermaus Forever?

Tom Goossens die deze voorstelling regisseerde focust op herhaling, routine, traditie. Op het publiek aan de ene kant dat altijd maar weer hetzelfde (en wat het al kent) wil zien, en dan nog wel liefst van al vanop dezelfde vaste plaats, zoals dat gaat in de opera. Op de spelers aan de andere kant, die steeds dezelfde voorstelling opnieuw moeten zien te spelen en het allemaal nog fris proberen te doen ogen alsof ze het nog nooit eerder gespeeld hebben. En dat, jaar, na jaar, na jaar. Sinds 1900 voert de Weense Staatsoper de operette Die Fledermaus van Johann Strauss immers bijna elk jaar op met eindejaar.

Fledermaus Forever heeft als ambitie om maar liefst 8 keer op een avond Die Fledermaus te tonen. De voorstelling varieert echter, toont de productie vanuit verschillende standpunten (o.a. ook vanuit de backstage), waardoor het nog iet of wat interessant blijft. Maar vermits je zo vaak hetzelfde verhaal te zien en te horen krijgt, komt de verveling op den duur toch opsteken. In die mate dat je effectief begint te hunkeren naar de verrassingsgast. Op de eerste avond was dat niemand minder dan ‘Het rijmt op O. U denkt Clouseau. Nee, veel beter: Kommil Foo!’ (met Ineke Nijssen n.v.d.r.) die het er zoals steeds voortreffelijk vanaf brachten en voor wat sérieux zorgden met één nummer tijdens deze bonte avond.

Wat Fledermaus Forever vooral aantoont is dat een (kleine) opera het best kleiner dan aanvankelijk voorzien, gebracht wordt. Zowel scenisch maar ook muzikaal. Cut the crap en kom tot de essentie dus. Durf coupures te maken. Iets wat gelukkig ook gebeurt na een tijdje om zo de essentie van het verhaal over te houden en snel door het plot te gaan. Helaas vond men het kennelijk ook nodig om wat aan navelstaarderij te doen in deze productie. Om nog een extra laag toe te voegen aan een luchtige muzikale komedie die eigenlijk gewoon over overspel en je ervoor vermommen gaat, door het thema toneel en toneelspelers bijkomend aan te boren. Who the fuck cares wat die mensen overdag doen, laat staan de avond na hun achtendertigste verjaardag? Heerlijk is het om Marjan De Schutter de actrice met een burn én bore out te zien spelen. Haar gebrek aan spelplezier in de rol die ze neerzet, spat er gewoon af. En dan is er nog Tania Van der Sanden die de boel helemaal op haar eentje mag zien te proberen trekken aan de hand van intensieve publieksparticipatie…

Het satirische Fledermaus Forever, met de nog maar twee jaar geleden afgestudeerde Lucie Plasschaert die wat ons betreft de revelatie is uit deze voorstelling, lacht dus met het publiek dat te dom is om alles te begrijpen. Het plot moet dus haarfijn uitgelegd worden en verder moet er verteld wie de personages zijn. Ook de steeds grotere verwachtingen worden in de verf gezet, hier via overdrijving. Maar ook met het toneelwereldje zelf, met artiesten die het weten te maken in het buitenland, en anderen die gedesillusioneerd terugkomen, wordt vakkundig de spot gedreven. Met hun ‘sterren’ wiens stem moet gespaard worden waardoor ze een lichtere rol krijgen (in dit geval Sawako Kayaki die weliswaar een tijdje mag krijsen …).

Tom Goossens en Mitch Van Landeghem schreven de tekst van Fledermaus Forever. Zoals we gewend zijn, zit die vol rijmen en dichten en onthouden we dat ‘grapje’ rijmt met ‘koninginnenhapje’, noteren we een leuke gescripte verspreking als ‘Ik ga op verlofski, euh skiverlof’ en onderstrepen acht accordeons het hoempapa-gehalte van Die Fledermaus.

Aan sommige mooie liedjes komt dan misschien wel nooit een einde, op een bepaald moment is de grap er wel af bij Fledermaus Forever. Dat de schaar er maar in gezet mag worden.

< Bert Hertogs >