Recensie Whatchamacallit ★★★1/2

Een bijzonder boeiende exploratie van het lichaam. Dat brengt Charlotte Goesaert in de dansvoorstelling Whatchamacallit. Goesaert liet zich inspireren door de negentiende eeuwse freakshows die mensen te kijk zetten omdat ze afweken van de norm. Omdat ze veel kleiner, groter, dikker, of weet ik wat, kortom anders waren dan de rest. In deze voorstelling kaart ze dat objectiveren van lichamen aan, door ze voor alle duidelijkheid te tonen. Met als boodschap: iedereen mag gezien worden, of je nu iemand met een fysieke beperking bent, een oudere man die zich al voorstelt hoe zijn oude dag er zal uitzien, een man van kleur of een vrouw bent met een bijzonder strak lichaam.

Wat Whatchamacallit al meteen van bij de start opmerkelijk maakt, is dat de 4 performers zowel 1 op 1 als naar de ganse groep toeschouwers toe spelen. Daardoor krijg je een mengvorm van zintuiglijk belevingstheater/performance/expo waarbij je samen met de artiesten op de scène staat en toch ook het gevoel naar een voorstelling aan het kijken bent. De vier dragen allemaal een heup/schoudertasje waar een luidspreker in zit. De vooraf opgenomen tekst laat horen hoe het kwartet staat tegenover hun lichaam, hoe ze naar een ander kijken, en wat ze van de andere lichamen van de anderen vinden. Vermits die luidsprekertjes wel erg gericht naar één persoon staan, kan de rest van de toeschouwers maar gedeeltelijk horen wat er gezegd wordt. Dat wordt nog moeilijker wanneer er een andere getuigenis van iemand anders tegelijkertijd te horen is, ietwat verderop. Het heeft wat weg van op de markt zitten.

Wat onder andere ons oor bereikte, was dat de man op leeftijd zich klaarmaakt met de gedachte dat ie in een volgende fase van zijn leven afhankelijk zal worden, en dat ie hulp dus zal nodig hebben. De vrouw met een beperking stelt dan weer dat ze vindt dat haar gezicht het mooiste lichaamsdeel is van haar. Ze houdt van erg mannelijke mannen. Als ze roken, vindt ze dat wel iets hebben ook.

Na verloop van tijd worden de tasjes met luidsprekers in voor de toeschouwers gezet en neemt een andere performer die mee. Zo gaat de man van kleur met die van de vrouw met een beperking aan de haal om er met zijn armen golvende bewegingen mee te maken. Tot dan zagen we de vier enkel stappen of een pose aannemen (achterover leunen over een podiumelement, voorover leunen, de diagonale lijn van de benen accentuerend bijvoorbeeld).

Vervolgens komt gaandeweg ook het publiek in beweging, temeer omdat sommige scènes op de podiumelementen plaatsvinden waarop enkele toeschouwers zitten. Logischerwijze verplaatsen ze zich dan ook. De 4 houden de armen onder andere achter de nek en ze doen alsof er veel kracht gezet wordt. Het is wat krachtpatserij wat we te zien krijgen, frontaal, dan weer in zijaanzicht. Spieren en vet worden getoond. Daarna spelen ze met live video en staat telkens een iemand van de twee duo’s achter een ledscherm waarop een deel van het lichaam van de ander geprojecteerd wordt. Het heeft wat weg van het spelletje dat we vroeger op school speelden, dat iemand een hoofd en nek tekende, dat stukje dan opvouwde zodat enkel de onderkant van de nek te zien was, de volgende het bovenlichaam tekende, een derde het onderlichaam en een vierde de onderbenen en voeten. Gegarandeerd leverde dat een grappig eindresultaat op. Ook bij Whatchamacallit is dat het geval al heeft het vooral iets moois, iets poëtisch.

Toegegeven, toen we het hoofd geprojecteerd zagen voor dat van de man van kleur klopte alles qua proporties, wat het zelfs een realistisch resultaat bezorgde. Bij het andere duo lukte dat door de positie van hun lichamen die niet helemaal matchen helaas niet. In een volgende scène zagen we de man op een scherm op zijn zij liggen waarop ie achter dat scherm ook ging liggen zodat scherm en eigen lichaam samen leken te vallen. Vervolgens zagen we zijn arm en hand een stuk cake vastnemen waarop ie met een toeschouwer het spel speelde alsof die een stukje mocht eten. In realiteit zagen we de drie anderen voor een wit scherm een madeleine eten. De strakke vrouw, die eerder stevig de buik deed schudden van haar vrouwelijke collega, zagen we dan weer bevallen van een blikje bier.

Terwijl we extreme close ups zagen van enkele blote lijven, werd er getwerkt of vonden de twee mannen elkaar terwijl er een ledscherm tussen hen in stond. Whatchamacallit bood kortom welgekomen tegengewicht aan de digitale zelfprofilering (niet zelden na gebruik te maken van filters) waar onze maatschappij zo vaak te maken mee krijgt. De voorstelling bouwde bijzonder goed op en kreeg zelfs verrassend voor het preutse tijdsgewricht waarin we leven een extreem theater-flavour mee na verloop van tijd. Het resultaat dat ontstaan is uit een zoektocht om vanuit ervaringen van het eigen lijf te vertrekken en zo die lijven te leren voelen en zien, was dus meer dan geslaagd.

< Bert Hertogs >