Recensie Paris was a woman ★★★

Met Paris was a woman zetten Bibi van Lieshout en Khalid Koujili El Yakoubi in een cabaret de queergeschiedenis van de Franse hoofdstad in het spotlicht. Hun eigen verhalen komen aan bod en hoe ze zelf in 2023 kijken naar hoe het is om tot de queergemeenschap te behoren met hun verworven rechten in het Westen die lang niet/niet langer evident blijken te zijn elders. Het mag duidelijk zijn, de vrijheden die men bekwam, blijken nog steeds fragiel.

Joséphine Bakers ‘J‘ai deux amours’ horen we aan het begin van Paris was a woman. Lege flessen worden er gezet op een toog. Centraal zien we een podium met een doek erachter hangend waar we in de boventiteling verschillende quotes vertaald zien van enkele beroemde queers uit de vorige eeuw. We zijn aanbeland in Le Carrousel dat in de jaren ’50 ook een plek was waar revues werden opgevoerd. Dalida horen we onder andere ‘je suis malade’ zingen terwijl een van de twee de tekst lipt.

In Paris was a woman stelt Khalid Koujili El Yakoubi dat ie een pionier is. Hij durft zich outen als queer en Marokkaan tegelijkertijd wat in het ooit zo vooruitstrevende Cassablanca niet meer kan. Sterker nog: er staat de doodstraf op. Queer zijn betekent voor hem helaas uit de kast komen en gedwongen worden er soms terug in te kruipen. Op dat vlak lijkt het wel alsof de tijd is blijven stilstaan.

Want toen Djuna Barnes in 1921 haar geboorteland, de VS, inruilde voor de Franse hoofdstad startte ze een relatie met Thelma Wood die 8 jaar stand hield. Wood verliet haar. Hun lesbische relatie zou de inspiratie vormen voor Barnes‘ roman Nightwood. Haar boek ‘Ladies Almanack’ verkocht Barnes in het geniep aan de oevers van de Seine omdat de pikante lesbische inhoud ervan niet gepubliceerd mocht van de overheid. Barnes mocht er dan wel een lesbische relatie op nahouden - dat was destijds wél toegelaten - erover schrijven mocht toen dus kennelijk niet ...

Naast Djuna Barnes zoomt Paris was a woman ook onder andere in op Gisèle Freund. Dat was een fotojournaliste die de assistente werd van dichteres en activiste Adrienne Monnier. Zij was de eigenaresse van de boekhandel ‘La Maison des Amis des Livres‘. Haar partner Sylvia Beach had een boekhandel recht tegenover haar: ‘Shakespeare & Company’. Later zou Freund als fotografe buitenlandse reportages maken. In Mexico leerde ze Frida Kahlo kennen. Ze werd diens minnares. Maar dat staat nergens vermeld in een biografie van Kahlo, stelt de voorstelling scherp.

Paris was a womans boodschap mag dan best wel boeiend zijn en de kijker stof tot nadenken bezorgen, soms is de voorstelling ons net dat ietsje te belerend. Zeker wanneer er in interactie gegaan wordt met het publiek en hun kennis getest wordt. Gastvrij zijn de twee dan weer wel. Zo krijgen enkele toeschouwers een glaasje wijn aangeboden en mogen de anderen de rest van de fles opdrinken. Je leest het goed, wij werden matig enthousiast van dit uurtje theater dat een wat volgepropte indruk op ons gaf. Heidi Lenaerts daarentegen die voor ons zat, gaf een staande ovatie. We hebben nochtans van dezelfde fles rosé gedronken, dus daar zal het alvast niet aan gelegen hebben.

< Bert Hertogs >