Recensie The old oak ★★★1/2

Een prachtige en ontroerende maatschappelijk geëngageerde prent. Die levert regisseur Ken Loach af met The old oak. Een film die gaat over mededogen, mensen helpen en meandert tussen hoop en wanhoop om zo te komen tot een bijzonder emotionele catharsis.

Maandagavonden loopt het doorgaans niet storm in bioscopen met bezoekers, iets wat ook voor dinsdagavonden geldt trouwens. Het was dan ook behoorlijk verrassend om vast te stellen dat The old oak bijzonder veel kijklustigen wist te lokken naar Cinema Cartoon’s. Ei zo na kon het bordje uitverkocht namelijk bovengehaald worden.

We zijn in County Durham, een voormalig en wat verlaten mijnbouwdorp waar nog een aantal mensen leven die meestal omdat ze niet anders konden, niet de middelen hadden om naar elders te verhuizen. The old oak is de enige pub en bij uitbreiding de enige openbare plek nog in het dorpje waar mensen kunnen samenkomen.

Wanneer de huizen aan erg goedkope tarieven opgekocht worden en er Syrische vluchtelingen in ondergebracht worden, zorgt dat voor spanningen onder de lokale bevolking. Plots realiseren ze zich dat hun woningen niet meer waard zijn wat ze er ooit voor betaalden. De komst van de Syriërs maakt van hen een makkelijke zondebok om hun frustraties op af te reageren terwijl ze eigenlijk veel met elkaar gemeen hebben. Heel wat inwoners van het dorp, zowel de Syrische als de oorspronkelijke inwoners, hebben het namelijk knap lastig om het hoofd boven water te houden.

Het is TJ Bannatyne (Dave Turner) die tussen twee vuren komt te staan. Aan de ene kant helpt ie graag met zijn bestelwagen de vluchtelingen door hen spulletjes te brengen die gedoneerd werden. Maar de lokale bevolking, ook enkele kinderen, moeten daarbij vaststellen dat er bijvoorbeeld een fiets tussen zit, iets wat de lokale kinderen zich zelf niet (altijd) kunnen veroorloven.

Aan de andere kant heeft Bannatyne een groep trouwe pub bezoekers die pinten komen drinken en hem dus nog enigszins van een inkomen voorzien. Maar ook bij hem staat het water aan de lippen. Zo zien we hem de ‘K’ van The Old Oak recht proberen te zetten, wat na een tijdje lukt. Maar wanneer ie de deur opent, valt die ‘K’ alweer scheef. Het is een van de grappige momenten uit deze film van Ken Loach omdat ie zo herkenbaar is in het geploeter van alledag dat ie toont.

Ooit vond er in het dorp een mijnwerkersstaking plaats. In het zaaltje achter de pub kwamen de mijnwerkers en hun familie dan samen. Er werd samen gekookt en gegeten om zo hun sterkte, solidariteit en verzet te tonen. Dat verhaal en de foto’s van Bannatynes vader die er hangen, inspireert de Syrische Yara (Ebla Mari) om het zaaltje opnieuw te openen. Om er mensen bijeen te brengen, haar gemeenschap en de lokale omdat ze inziet dat ze allemaal dezelfde noden hebben en het in se niet breed hebben. Ze zijn maar met één ding bezig: trachten te overleven dus.

Het zaaltje is echter niet verzekerd, de waterleidingen niet betrouwbaar, en ook de elektriciteit flirt met al dan niet afgekeurd te worden. Net dat argument gebruikt de uitbater van The old oak bij zijn racistische klanten zodat ie het hen niet beschikbaar hoeft te stellen. Zij willen er namelijk een vergadering laten plaatsvinden om het er over de migranten te hebben. Hun pestgedrag, discriminatie, verbaal of fysiek geweld zal daar enkel extra door gevoed worden, zeker wanneer ze met lede ogen vaststellen dat Bannatyne het zaaltje wel terug zal openen maar niet voor hen. Op die manier voelen ze aan de lijve aan hoe het is om gediscrimineerd te worden hoewel ook een van hun zonen stiekem om gratis eten zal gaan wat aantoont dat hun noden even groot zijn als die van de Syriërs.

Dat The old oak op verschillende filmfestivals zoals Film Fest Gent de publieksprijs in de wacht wist te slepen, is terecht. Het is een weliswaar wat trage prent die erin slaagt om een moeilijk thema heel bevattelijk en vooral menselijk weer te geven. Ook de stijl, fotografie vs. film pakt hier zeer goed uit en als extraatje krijgt de toeschouwer een inleiding door de regisseur himself die zich verontschuldigt dat ie er niet live kan bij zijn. Hoe persoonlijk en mooi is dat, niet?

< Bert Hertogs >