Recensie De barbier ★★★

Toegegeven, het wringt al een tijdje tussen ons en DESCHONECOMPANIE en Muziektheater Transparant. Aan de ene kant loven we de heldere lezing, de frisse bewerking van operaklassiekers (zo zagen we de ganse Da Ponte cyclus) inclusief de eindeloze rijmelarij die na een tijdje soms behoorlijk enerveert, maar wanneer je op het punt staat het gehad te hebben, toch weer verrassend uit de hoek weet te komen. Waar we vooral moeite mee hebben, is dat dit soort producties die opera als medium relativeert fenomenale sopranen als Ecem Topcu eigenlijk oneer aandoen en zelfs degradeert omdat ze als enige geschoolde zangeres tegenover twee bij momenten bijzonder vals zingende acteurs als Ineke Nijssen en Jef Hellemans staat. Hellemans brengt bijvoorbeeld het overgekende ‘Figaro, figaro, figaro, figaro!’, officieel heet deze hit ‘Largo al factotum’ uit ‘Il barbiere di Siviglia’ van Rossini, bij gebrek aan goede zangtechniek dan maar parlando. Het werkt voor geen meter en de voorstelling mist zo zijn start.

De barbier reduceert de opera uit 1816 tot een muziektheaterstuk van 65 minuten. Om daartoe te komen, bewerkte Tom Goossens het plot, schrapte ie personages en het ganse orkest wordt herleid tot een piano, ukelele of keytar. In de barbier zien we hoe de gravin Rosina (Nijssen) haar hoop in de liefde dreigt op te geven. Lukt het de toneelspeler (Hellemans), de pianist (Wouter Deltour) en de zangeres (Topcu) om de liefde en het geloof erin terug aan te wakkeren bij de gravin door een spel op te voeren waar zij de rol van dokter Bartolo mag spelen die zijn dochter (Topcu in de rol van de jonge Rosina) weinig of geen bewegingsvrijheid geeft als controlefreak die moeite heeft om haar vertrouwen te geven?

Het is de jonge graaf Almaviva (Hellemans, vermomd als de arme student Lindoro) die Rosina het hof wil maken. Hoe hij dichter bij haar zou kunnen komen? Door zich te vermommen als een soldaat, zo wordt ie getipt. Maar dat plannetje mislukt en hij belandt in het cachot. Gevolg: hij moet een nieuw plan uitwerken. En dat doet ie samen met de pianist die de zangleraar is van Rosina. Hij zal zich ziek melden en vervangen worden door alweer een vermomde Almaviva (Hellemans) die onder andere een krullenpruik opzet. De piano wordt vervangen door de keytar. De jonge Rosina speelt het spel mee, stelt dat ze last heeft aan haar voet en niet naar beneden kan komen, wat geen probleem vormt voor de leraar omdat ‘hoge noten zingen makkelijker gaat op hoge hoogte’ (waarin je meteen een dubbele seksueel getinte bodem ontdekt waar deze voorstelling bol van staat). Hoe hij het vertrouwen wint van de dokter? Door cantates van Bach en zo voor te stellen die zijn dochter dan zal zingen. Aseksueel en platonisch. In realiteit is het plan gewoon om hem in slaap te krijgen zodat de twee hun gangen kunnen gaan.

Rijmen wordt er o.a. gedaan in de barbier met ‘roem’ en ‘doem’, ‘ooit’ en ‘nooit’, ‘weg smart, terug naar start’, ‘liefdesbrief’ en ‘motief’, ‘wilt ge een liefke, schijft een briefke’, ‘meneer doktoor waar leef ik dan nog voor?’ … en verder trekt de voorstelling de kaart van taalspelletjes als ‘muziek’, ‘moe ziek’, ‘ziek moe’, harmonie’, ‘haar monie’, ‘akkoord’, ‘d’accord’ en ‘a koord’, ‘dit was de dokter zijn doctrine’, ‘ge hebt uw plot verbrod’, ‘ik ga in de bar bier drinken’, … en zien we visuele humor bij ‘gij moet u verklede met een re - de’ waarbij tijdens die eerste klemtoon van dat laatste woord de kont van Hellemans uit een kist prompt omhoog steekt wanneer blijkt dat de graaf in deze voorstelling niet per se binair is en mogelijks queer is, en clasht ook erg modern taalgebruik met ouder zoals ‘de cantates van Bach en zo, da’s lit.’

Lit vonden we de Barbier niet. Daarvoor bevatte deze muziektheatervoorstelling te veel cringe momenten om uiteindelijk ergens tussenin te eindigen in ons eindoordeel: ça vakes, onderhoudend, vrolijk, maar weliswaar wat vrijblijvend. En bovenal liet ie ons wat op onze honger zitten, want van de briljante Ecem Topcu hadden we graag veel meer gezien en gehoord.

< Bert Hertogs >

Concept, tekstbewerking en regie: Tom Goossens
Muzikale leiding, piano en arrangementen: Wouter Deltour
Spel: Ineke Nijssen en Jef Hellemans
Zang: Ecem Topcu
Scenografie: Geert Vanoorlé
Lichtontwerp: Luc Schaltin
Dramaturgie: Lalina Goddard, Carine van Bruggen
Kostuums: Marij De Brabandere
Productie: DESCHONECOMPANIE en Muziektheater Transparant
Coproductie: Perpodium
Met dank aan Opera Ballet Vlaanderen,  International Opera Academy en De Graaf Kunstenplek
Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap, de Tax shelter van de Belgische overheid via Cronos Invest en de Vlaamse Gemeenschapscommissie