Recensie Napoleon ★★

Een van de meest teleurstellende films van het jaar. Dat is Napoleon, het historische drama van Ridley Scott. David Scarpa baseerde zich op het verhaal van Bonaparte, de brieven die ie schreef aan Joséphine en de antwoorden die ie terugkreeg. Maar hij zoomt uitsluitend op de veldslagen en deze romance die geen troonopvolger opbracht waardoor de keizer uiteindelijk niet anders kon dan van haar te scheiden in 1810.

Door die beperkte focus doet Scott Napoleon oneer aan vermits die onder andere de Franse hoofdstad hertekende, investeerde in infrastructuurwerken die tot op de dag van vandaag zichtbaar zijn, de Nationale Bank oprichtte, een concordaat met de paus sloot, het land moderniseerde wat de wetgevende en uitvoerende macht betrof en bovenal het burgerlijk wetboek (de ‘Code Civil’), later een wetboek rond koophandel en strafrecht waar ook onze wetgeving op gebaseerd is, boven het doopvont hield.

Bovenal liggen de dramaturgische aanpassingen om Napoleon boeiend te houden er te dik op waardoor ie bij momenten gekunsteld overkomt. Met zijn ruim twee uur en half is de film ook veel te lang. Dat je van tevoren weet hoe het met het hoofdpersonage (puik neergezet door Joaquin Phoenix weliswaar) afloopt, zijn aftocht in Rusland in 1812 kondigt al zijn uiteindelijke verlies aan in Waterloo op 18 juni 1815, zorgt er ook voor dat de film zelden spannend wordt. Zeker, er zijn twee epische scènes te zien in Napoleon, een in het begin (het Beleg van Toulon in 1793) en een halfweg (De Slag om Austerlitz op 2 december 1805). Dat levert erg straffe cinema op, met in het laatste geval ook verzuipende soldaten en paarden wanneer ze door het gebombardeerde ijs zakken, maar in vergelijking met de rest van de prent zijn die uitschieters te schaars.

Napoleon vertelt chronologisch het verhaal van Bonaparte hoe ie als jonge legerofficier zich opwerkte en uiteindelijk de Franse keizer en militaire bevelhebber werd. Een man die in Europa op zoek was naar vrede, maar uiteindelijk niet anders kon dan die proberen te bewerkstelligen door oorlog te voeren en honderdduizenden slachtoffers te maken, ook in zijn eigen leger.

Scott start het verhaal in 1793 wanneer Napoleon de onthoofding meemaakt van Marie Antoinette, de laatste koningin van Frankrijk voor de Franse Revolutie. Vervolgens wordt Robespierre afgezet. Zijn terreurbewind werkt gewoon niet. Er zijn te veel mensen gevangen genomen. Napoleon zal een opstand van royalisten onderdrukken. Wanneer Robespierre gevangen genomen wordt en onthoofd wordt (na diens mislukte zelfmoordpoging), zet Napoleon zijn zinnen op de aristocratische weduwe Joséphine de Beauharnais (Vanessa Kirby) die net door de regimewissel vrij is gekomen.

De twee blijven bevriend ook wanneer zij hem bedrogen heeft wanneer ie op missie is in Egypte en wanneer Napoleons moeder haar zoon vraagt om de lakens te delen met een maîtresse. Wanneer die zwanger wordt van hem is de conclusie snel gemaakt. Joséphine is onvruchtbaar en kon dus haar kerntaak, een zoon van Napoleon op de wereld zetten, niet realiseren. De twee scheiden maar blijven contact houden. Napoleon trouwt met Marie Louise van Oostenrijk, die hem een jaar later een zoon schenkt.

De sterkte van Napoleon zijn de kostuums, decors, de belichting en cinematografie. Niet het narratief dat soms te veel op een geschiedenisles lijkt en al helemaal niet het script. Het zijn de bijzonder sterke acteerprestaties van Kirby en Phoenix die finaal deze ondermaatse film toch nog wat aangenaam maken om naar te kijken, en dat oordeel staat dan nog los van Kirby’s boezem die vaak en lang in beeld komt zodat we toch nog iet of wat geboeid bleven kijken.

< Bert Hertogs >