Recensie Akram Khan Company: Vertical Road

Met “Vertical Road” won Akram Khan dit jaar de “Age critics award for outstanding new work”. De titel van dit werk van de Brits-Bengaalse choreograaf laat het al vermoeden: thema werd de verticale lijn, de weg naar boven, leven, doodgaan, het toeval, de hemelvaart waarbij de dansers het puur lichamelijke trachten te overstijgen naar het spirituele.

De voorstelling opent met het geluid van regen die tegen een raam klettert. We zien achteraan een doorschijnend doek waar een danser cirkels of dan weer lijnen in trekt. Een beweging die zal nazinderen verder over een groter oppervlak. Actie en reactie. Terwijl de soundscape steeds luider en luider wordt en richting noise trekt, bezorgt de danser een kopstoot aan het doek. Blauw licht, een kortsluiting. Donkerte.

Scherpe, snelle en korte bewegingen bevat deze voorstelling aanvankelijk onder andere in het arm-en handenwerk. 6 Van de 7 houten plaatjes vallen als dominostenen omver. Actie en reactie. 1 Iemand, je kan het een god noemen, ageert. Met handen en voeten op de grond, het aangezicht naar het licht linksachter gericht, ontstaat een beweging van links naar rechts bij het ensemble. Rechtop komen ze om dan weer te vallen. Rechtsachteraan liggen ze bij elkaar. Puur ritme, percussie slaat het tempo om een deel van het lichaam omhoog te brengen. De dansers, liggend in een vorm die zichzelf wil overstijgen, benadrukt zijn verticale lijn, zijn hoogte. Delen van de dansers hun lichaam gaan naar boven, dan weer naar beneden, vanuit een liggende positie.

Knap is de duodans, waarbij een danseres aan haar rug bij haar kleren wordt vastgegrepen en vol energie verplaatst wordt. Later wordt een danseres uit de groep die stilstaat, verplaatst. Hij wil weg. Zij houdt hem vast aan zijn kledij met 1 hand. Sterk. Het lijden zien we dan weer uitgebeeld in dansers die met open armen hun hoofd achterover buigen naar de hemel gericht. Nog zo’n moment van actie en reactie zien we wanneer een danser in een dynamisch spel een collega als marionet over de scène doet rollen, dan weer vallen of rechtstaan. Een danseres blijft doorrollen tot ze tegen een ander aanbotst en zo stilvalt. Het mag gezegd: deze voorstelling ademt energie en dynamiek uit.

Veel zachter en vloeiender is dan weer het kronkelende liefdesspel tussen een koppel dat op het podium over elkaar rolt, armen en voeten verstrengeld in elkaar. De brute kracht en snelheid houdt hier even halt voor een rustigere muzikale begeleiding met piano terwijl we naar hun teder liefdesspel zien. Het koppel wordt later uit elkaar getrokken. De handen van het gezelschap worden omhoog gericht: de totale overgave volgt.

In hurkzit gaat met over tot het gebed. Steeds meer neemt de cirkelvorm het over en wordt die steeds dominanter dan de pure verticale lijnvoering. Dansers tollen snel rond hun as, hun armen opengespreid, de ene handpalm naar boven gericht, de ander naar onder en beklemtonen zo de cirkel. Actie en reactie volgen wanneer aan elke kant van het doorschijnend doek een beweging volgt en een hand de ander volgt. In tegenlicht zien we naar het einde toe 7 handen die het doek aanraken achteraan, aan de overkant van het doek. 1 Danser probeert als een vogel die niet meer vliegen kan, op te stijgen naar het licht aan de kant van het publiek. Maar hij komt er niet toe. Het doorschijnend doek valt, en dat is dan ook de enige dooddoener van deze voorstelling. Al te vaak eindigen voorstellingen op die manier. En deze zagen we komen…

< Bert Hertogs >