Recensie Saltimbanco: Cirque du Soleil

Dit jaar blies Saltimbanco 18 kaarsjes uit op 23 april. De voorstelling van Cirque du Soleil tourde 14 jaar langs 75 steden in de tent van de Grand Chapiteau. 3 Jaar geleden herzag het gezelschap de voorstelling om die te kunnen opvoeren in arena’s. Het podium is nu hoger dan vroeger en ook aan het licht en geluid werd gesleuteld. Op de première in de Antwerpse Lotto Arena merkten we dat de charme, warmte, humor, choreografieën, live muziek en uiteraard ook de fenomenale acrobatieën meer dan overeind bleven.

In de jaren ’70 ontstonden al de eerste wortels voor de «nouveau cirque » die vandaag steeds meer het traditionele circus dreigt weg te drummen, voornamelijk omdat de circusfamilies uitdunnen. « Nouveau cirque » combineert dans, (vaak live) muziek, theater en circustechnieken in één voorstelling die rond een thema of verhaal draait. De artiesten hebben allemaal een stevige professionele opleiding achter de kiezen en blinken uit in enkele acts.  « Cirque du Soleil «  werd in 1984 opgericht en zou tot op vandaag (en wellicht nog een tijdje) de grootste internationale speler worden met allerhande reizende shows in theater, tent of arena, maar ook shows die in residentie zitten, vast aan één welbepaald theater.

Saltimbanco is afgeleid van het Italiaans ‘saltare in banco‘ dat letterlijk ‘spring op een bank‘ betekent. Rode draad door de voorstelling is het metropoolleven met verschillende personages, karakters van de Dromer, het Kind, de Ringmeester, de Baron, de Cavalier, la Belle en de hilarische Eddie.  Die laatste kan ongestoord onze wereld koppelen met de fantasiewereld van Saltimbanco. De clown met het rode petje en de bretellen daagt meermaals de fantasie uit van de toeschouwers in het publiek. Hij gaat er mee in interactie, gooit imaginaire ballen naar hen en vraagt om ze terug te werpen. Het enige probleem: sommige toeschouwers weten blijkbaar niet met hoeveel kracht ze zo’n bal moeten gooien. De ene bereikt Eddie, de ander valt meters voor zijn neus en stuitert nog even na op het podium. Wanneer hij later een man uit het publiek kiest en die meeneemt in zijn “jungle”, waar blijkbaar bananenschillen levensgevaarlijk zijn, lachen we ons een kriek. Ook de verzuipscène in slow motion, met de nodige onderwatergeluidjes in een WC die overstroomt en de deur die niet meer opengaat, is ronduit hilarisch.

5 Muzikanten (2 toetsenisten waarvan ook 1 saxofonist, 1 drummer en 2 gitaristen)  en 2 zangers (waaronder la Belle) verzorgen de live soundtrack van de voorstelling. De muzikanten volgen de bewegingen van de acrobaten en kunnen op die manier het geheel extra dynamiek en energie geven zoals in het stevige rockende “Barock” waar de elektrische gitaren de bovenhand halen. Maar het muzikale hoogtepunt ligt in het tweede deel wanneer we het prachtige “Il Songo Di Volare” door sopraan “la Belle” die melancholie, hoop en plezier. De gezongen taal is verzonnen en bevat allerlei invloeden van bestaande talen.

De voorstelling opent sterk met een mooi intimistisch Adagio waarbij 3 acrobaten, man, vrouw en meisje verticale lijnen opzoeken. De man staat verticaal terwijl de vrouw zich diagonaal rond zijn benen weeft. Ondersteboven houdt het meisje, in een wit pak, de handen vast van de man om in de lucht een volledige spreidstand te maken en zo met de benen een horizontale lijn te vormen. Op de Chinese palen zien we een acrobaat naar boven en beneden gaan op de handen. De voeten blijven stokstijf in de lucht zweven en raken de paal niet aan. Anderen laten zich dan weer pijlsnel naar beneden glijden en weten nog net op tijd te stoppen vooraleer hun hoofd het podium zou raken. Daarna volgt een jongleur die na 7 ballen wil stoppen, maar de andere acrobaten leggen de lat “iets” hoger. Deel 1 sluit af met de “Boleadoras”. Oorspronkelijk werd zo’n lasso met een bol aan vanachter, gebruikt in Patagonië en de Pampa om dieren te vangen. In Saltimbanco wordt zo’n afgeleide van het oorspronkelijke werktuig ingezet om een stevige energieke tapdans te voorzien van cirkels. Want jawel, de “boleadoras” worden op zo’n snel tempo rondgedraaid dat je als toeschouwers cirkels gevormd ziet doorheen de witte belichting.

De Russische schommel opent deel twee op een spectaculaire manier. 3 Acrobaten staan op elkaar. De bovenste mag één van de “Baroques” opvangen en zo een “T” vormen.  Fenomenaal mooi en poëtisch is de duo trapezeact van twee vrouwen. Wanneer ze niet gezekerd zijn, gaan ze voor een fragiele benadering. De ene vangt de ander op met één blote voet. De ander hangt daar nog comfortabel ook, alsof het allemaal een fluitje van een cent is. Later zekeren ze zich en schommelen hoog in de nok van de Lotto Arena om de ene te laten springen zodat de andere die ondersteboven met de handen kan opvangen.

Begon “Saltimbanco” nog met een Adagio waar 3 acrobaten evenwichtsoefeningen met en op elkaar deden, dan is de “hand to hand” van twee mannen een pure kracht- en evenwichtsoefening: een mannelijk antwoord of de vrouwelijkere finesses van de eerste act. Een man zal zijn hand op het hoofd van de ander leggen, als enige steun. Na hun act proberen de Dromer en de Ringmeester het ook eens. Tot hilariteit van het publiek, zal het een en ander iets minder soepel gaan. Een wervelende bungee-act hoog boven het podium doet tenslotte nog een laatste keer verbazen.

“Verbazen” is het beste werkwoord dat hier op zijn plaats is. Cirque du Soleil zet met Saltimbanco een stevige “nouveau cirque”-voorstelling neer. Enige punt van kritiek: we missen een mooie poëtische rode draad (zoals in Cirque Eloize’s Rain bijvoorbeeld), een opbouwend verhaal dat naar een climax gaat. Je kan het min of meer vergelijken met de kritiek die ook de musical “Cats” in het verleden kreeg: te fragmentarisch opgedeeld in acts waardoor het overkoepelende verhaal te dun is. In “Saltimbanco” is dat ook zo. Maar laat dat u niet weerhouden om naar de Lotto Arena te trekken een dezer dagen. Saltimbanco staat er nog tot 2 januari 2011 en is zeer geschikt voor kinderen. 2 Dagen later gaat Corteo in Europese première in de Brussels Kart Expo.

De cast van Saltimbanco bevat 50 artiesten uit 20 verschillende landen. Saltimbanco tourt momenteel in Europa met 180 ton materiaal en 16 aanhangwagens. De artiesten dragen gemiddeld drie tot vijf verschillende kostuums per opvoering, wat maakt dat er meer dan 2500 kostuums (en 250 paar schoenen) mee door Europa reizen in 50 grote koffers.

< Bert Hertogs >