Recensie Gardenia

Voor “Gardenia” bracht de transseksuele Vanessa Van Durme regisseur Frank Van Laecke en Alain Platel bijeen. Zes mannen tussen de 55 en 65 die ze kende uit het circuit van het volkstheater of uit haar transseksuele- of travestievriendenboekje nodigde ze uit. De ene met podiumervaring, de andere zonder, en sommigen hadden al even afscheid genomen van het theater. Dat is ook de rode draad doorheen de voorstelling die geïnspireerd is op de film Yo soy así waarin een travestiecabaret in Barcelona sluit en de privéverhalen van de oude acteurs en actrices op de voorgrond treden. Een sterk uitgangspunt dus. “Gardenia” durft echter niet kiezen welke weg ze wil bewandelen: die van de dansvoorstelling, de theatervoorstelling of schouwburgvoorstelling. En daar knelt het schoentje want het niveau is soms wisselvallig.

De spanningsboog is hier en daar te zwak voor deze 105 minuten durende voorstelling en ook qua beweging en dans valt er niet altijd iets te beleven. “Gardenia” begint nochtans sterk met Van Durme die op de allerlaatste voorstelling voor de deuren sluiten het “clientèle fidèle” nog een keer bedankt. Ze vraagt al meteen aan het publiek om recht te staan en om één minuut stilte te houden voor “iedereen die hen ontvallen is”. De toeschouwers gaan daar moeiteloos op in. Meteen zijn we deel van de voorstelling en min of meer verbonden met een fictieve cabaretgroep.

Alle personages worden voorgesteld terwijl de acteurs er nog doodgewoon uitzien. Van Greta van Saksen-Coburg komen we te weten dat ze 15 vibrators en een visakaart in haar kut kan doen verdwijnen. Een ander heeft een kut als het Centraal Station: het is 24 uur op 24 open en heel de wereld komt er binnen. Zeer volkse humor dus die blijkbaar ook werkt in de Bourla. Dat treinstations wel degelijk een sluitingsuur hebben, zullen we maar door de vingers zien…  Ook later wordt volkse humor op ons losgelaten in de vorm van clichématige jeannettenmoppen die onder andere een antwoord bieden op de vragen: “Hoe krijg je 4 jeannetten op 1 stoel?” en “Wat is het verschil tussen een homo en een Duitser (in het Ruhrgebied)?”

Prachtig is het eindapplaus dat het gezelschap in ontvangst neemt. Aallemaal hebben ze elkaars handen vast in de lucht terwijl de gezichtsexpressie van de acteurs verrukking en uitgelatenheid laat zien. Naarmate de armen zakken, zakt ook het gemoed richting depressieve, donkerdere gevoelens. Die overgang laat een sterke indruk na. Daarna zoekt het gezelschap elk zijn plaats op, wat ons iets te lang duurt. Het podium helt 10% en geeft een houten vloer weer die zo de sfeer van een cabaret of dansvloer uitademt. Op “Forever young” kleedt iedereen zich een eerste keer om. Een zomers jurkje dragen de dames en men zal in verschillende poses staan alsof er vakantiekiekjes gemaakt worden.

“Cucurrucucu paloma” wordt gezongen nadat de acteurs hun cigarette break gehad hebben achteraan het podium. Hét optutten gebeurt op de tonen van Ravels Bolero. Waarom we tussendoor “the beautiful melody of Schubert” als gesproken tekst te horen krijgen, zorgt voor een meer bevreemdend gevoel dan dat we die 50-plussers zich in een outfit van Tina Turner of pakweg Liza Minelli zien hijsen, zich zien schminken en dito pruik opzetten. Vooral de Minelli-transformatie vonden we ontzettend overtuigend. De Rus Timur en Griet De Backer krikken het dansniveau van de voorstelling op in een intens duet waar ze elkaar aantrekken, afstoten, verdriet hebben en troost zoeken,  (letterlijk) elkaar niet meer willen loslaten, zich verzetten, … Ook de dramatiek verhoogt wanneer Timur liggend op het podium aan een oudere travestiet vraagt of ze mooi is en of zijn  leven mooi is. Daarna vraagt ie dat over zijn moeder, vader en broer om te eindigen bij de levensvraag die als volgt beantwoord wordt: “La vie c’est un long voyage avec quelques grand moments en beaucoup de petits. Au terminus on sait: “est-ce que ca vaut la peine.”

“Gardenia” was in die context net als het leven, een lange (bijna 1uur en drie kwartier durende) reis met enkele grootse momenten en zeer veel kleinere. We hadden wat meer grootsere verwacht uit het brein van een Platel een Van Laecke …

< Bert Hertogs >