Recensie Trans-Siberian Orchestra: Beethoven’s last night

“Ik weet niet wat ik ervan moet vinden.” zegt een heavy metalfan wanneer hij de Stadsschouwburg van Antwerpen verlaat na 2 uur en half non stop Trans-Siberian Orchestra. We zouden niet in zijn combat schoenen willen staan. Deze show als “goed” bestempelen zou veel te veel eer zijn. De show moet het hebben van de progrockversies van bestaande klassieke werken. De eigen songs zelf wegen te licht, worden met overdreven pathos, overdreven show gebracht zodat het geheel potsierlijk oogt en klinkt. En dan is er nog het flinterdunne verhaaltje.

In Beethoven’s last night vertelt Bryan Hicks het verhaal over Beethoven’s laatste nacht. Hij moet een keuze maken: zijn ziel aan de Mephistopheles bezorgen of ervoor zorgen dat al zijn muziekwerken voor eeuwig weggeveegd worden. De componist krijgt één uur de tijd om na te denken en gaat met Fate terug in zijn leven. Hij kan iets veranderen aan zijn verleden, maar wie dat hertekent, ’s mans doofheid of andere tegenslagen, hertekent ook de muziekwerken die vaak hun inspiratie haalden uit de situatie waarin de componist verkeerde. De geest van Mozart overtuigt Beethoven om zijn muziek niet weg te gooien. Maar de duivel wil kost wat kost de 10^de symfonie van Beethoven waar de componist geen noot aan wou veranderen, verkrijgen. Dus gooit hij een kind in de strijd dat in de goot leeft. De duivel zegt hem dat hij haar in zijn macht heeft en ze nog heel wat afschuwelijke zaken zal meemaken in haar leven. Beethoven zwicht en tekent het contract dat hij met de duivel opstelt. Maar Mephistopheles is iets te snel en tekent een contract met Ludwig von Beethoven, de eerstgeboren zoon van  Johann en Maria von Beethoven. Dat is niet de componist maar de oudere broer van Beethoven die maar 4 dagen leefde. De hypothetische tiende symfonie zou tenslotte ergens goed verscholen liggen. Maar de moraal van het verhaal is dat muziek alles overleeft.

Hicks vertelt het verhaal op zo’n toon dat je al van de eerste zinnen het gevoel krijgt naar iets te luisteren dat nergens op slaat, naar iets flinterdun. Opgeklopte lucht dus dat ie dan maar door overvloedige accenten en toonsprongen in zijn stem spankracht probeert te geven. Zo blijf je als toeschouwer wel luisteren. Maar de basis blijft te zwak. Kan iemand ons trouwens vertellen waarom er zo bitter weinig muziek van Beethoven in deze voorstelling zat? En dat terwijl producer/componist en tekstschrijver Paul O’Neill beweert dat Beethoven de eerste heavy metalcomponist moet zijn geweest met zijn hoofdthema in zijn 5^de symfonie.

De sterke punten zijn vooral de instrumentale progrockversies van Mozarts 25^ste symfonie in “Mozart and madness” en de Ouverture uit Le Nozze di Figaro die gebruikt werd in “Mozart/Figaro”. De muzikanten gaan zwaar over the top met een van het begin tot eind enerverende violist Roddy Chong die op gepaste én ongepaste tijden het noodzakelijk vindt om even een headbang te tonen. Wat een egotripperij.

Maar dat is niet alles, de toetsenist staat met zo’n air een klein stukje uit “Für Elise” te spelen alsof dit het moeilijkste werk voor klavier dat ooit in de muziekgeschiedenis geschreven is. Wat een overacting! De productie verschiet ook al zijn kruit al bij het begin van de voorstelling. Dan komen de vlammen en de lasers al meteen in actie. Een lichtshow die later nog veelvuldig herhaald wordt, maar daardoor zijn effect begint te missen en de al slappe spanningsboog van de tekst niet meer kan versterken.

Andere hoogtepunten? A last illusion met dank aan Korsakovs Flight of the Bumblebee, Toccata met dank aan Bach’s Toccata en Fuga en Oh Fortuna van Carl Orff en The Mountain met dank aan Edvard Grieg. Nieuw is het allemaal niet om klassiek in een rockjasje te steken. Bij ons houdt Rockenbach zich er onder andere mee bezig. Ook danceversies van klassieke werken komen steeds vaker voor. Het bewijst alleen maar hoe ingenieus die melodieën wel in elkaar zitten waarbij de componist blijk gaf een vat vol inspiratie te zijn.

Daar schortte het bij het Trans-Siberian Orchestra overduidelijk. Om terug te komen bij die bezoeker met zijn combat schoenen. Zelf zouden we ook in de war zijn en niet goed weten wat te denken van een rockopera waar heavy metalfans naartoe gelokt worden. Een voorstelling die bulkt van de ballads zoals die ene wel zeer banale “Who is this child” dat alle musicalcliché’s opstapelt en zo op het Eurosongfestival zou kunnen staan. Alleen mag je daar maar met zes het podium op. TSO staat met 14 man op het podium met bij Oh Fortuna ook nog eens zeven zangers.

Conclusie: van de pot gerukt entertainment dat in de verkeerde zaal geprogrammeerd stond en misschien beter tot zijn recht komt in een arena (maar dan moet er wel volk opdagen) dan een schouwburg. Nu kwam het zo grotesk over in een half lege Stadsschouwburg dat het lachwekkend werd. En zo staat Sony Music comfortabel in pole position om ook dit seizoen de nominatie van “worst concert” op naam van een band of artiest uit zijn stal op zijn naam te schrijven. Buiten Usher dingt nu ook dit Trans-Siberian Orchestra mee. Hout vasthouden voor wat ons nog te wachten staat. Want wie weet is the worst yet to come?

< Bert Hertogs >

De setlist:

1. Overture/Midnight/Fate
2. What good this deafness
3. Mephistopheles
4. What is eternal?
5. Mozart and madness (Mozart‘s 25ste symfonie)
6. Vienna
7. Mozart/Figaro (Mozart: The Marriage of Figaro – Overture)
8. The dreams of candlelight
9. Requiem (the 5th) (Beethoven: 5^de symfonie)
10. The dark
11. Für Elise
12. After the fall
13. A last illusion (Flight of the Bumblebee – Korsakov)
14. This is who you are
15. Beethoven
16. Misery
17. Who is this child
18. A final dream
19. Toccata (Bach: Toccata en fuga in d minor)
20. Sleep/Medley
21. The mountain (In the hall of the mountain King van Edvard Grieg)
22. Another way to die
23. Carmina Burana – O Fortuna – (Carl Orff)
24. Chance