De eerste en enige volledige scenische operavoorstelling die vorig jaar te zien was in onze hoofdstad na de eerste lockdown was Die tote Stadt van Erich Wolfgang Korngold. De Munt mocht de voorstelling welgeteld twee keer brengen voor de cultuurhuizen in ons land opnieuw de deuren moesten sluiten om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. In Die tote Stadt is Paul (Roberto Sacca) recent weduwnaar geworden. Tijdens zijn rouwproces – de state of mind-opera duurt ongeveer twee uur – raakt ie verstrikt in z’n eigen hallucinaties en obsessie. Boris Kudlicka versterkt het isolement, het vervreemd zijn van de buitenwereld, door Paul in een plexiglazen kot te zetten dat aan de randen fel wit belicht is wat een klinisch sfeertje oproept en ook, zeker in het begin van de voorstelling in combinatie met de opstelling van het orkest achteraan het podium, een wat bevreemdend, ja zelfs semiscenisch gevoel bezorgt aan de toeschouwer. Verder baadt Paul in het verdriet en melancholie.

Door de coronapandemie die een directe impact heeft op onze psychologische leefwereld en hoe we als mensen ons verhouden in de samenleving, zouden we bijna vergeten dat er voor covid-19 kwam er behoorlijk wat aan het bewegen was in de maatschappij. Het besef dat we in een tijdsgewricht aan het leven waren, dat een scharniermoment vormt in de geschiedenis, waar zaken (radicaal) anders dienden aangepakt te worden, groeide met de dag. Een nieuwe feministische golf die er alle schijn naar had succesvoller te worden dan alle vorige, een duidelijk antiracisme-signaal van Black Lives Matter dat racistisch geïnspireerd (politie)geweld in de VS aankaartte, jongeren die wereldwijd niet naar school gingen om te staken opdat beleidsmakers gedurfdere klimaatdoelstellingen zouden nastreven … zijn er maar enkele. En dan is er nog het protest van de gewone man, de gele hesjes, die alle moeite hebben van de wereld om maandelijks rond te komen en elke geringste prijsverhoging van levensmiddelen of brandstofprijzen voelen. In se stond dus de kapitalistische/neoliberale maatschappij onder zware druk wat zich uitte in volle coronatijden in grote wachtrijen buiten bij discounters in de non-foodsector of wanneer een schoenwinkel failliet gegaan was en een veilinghuis een totale uitverkoop organiseerde met fikse kortingen van 75%. Door het coronavirus hebben de verschillende overheden en Europa het laken weliswaar naar zich toegetrokken waardoor de overheid zo terug meer macht verwierf. Sindsdien bepaalt de overheid (op basis van rapporten van experts) welke beroepen essentieel (banken, media, bakkers, supermarkten …)  zijn en welke niet. In zekere zin verstoort corona de vrije markt waardoor de wereld er tijdens corona anders uitziet dan voor corona en mogelijks ook erna.

Heerlijke kritische humor levert Compagnie Barbarie – of beter: Compagnie Braderie voor de gelegenheid, dat zelfs bereid blijkt om de titel van haar show te verkopen aan de Chinezen – in Pak de poen! dat plat commercieel opportunisme en onze kapitalistische samenleving de mantel uitveegt. Daarbij moet ook het medium theater (met o.a. actrices die meer dan een half uur te laat komen opdagen) maar vooral tv eraan geloven.

Prachtig omwille van zijn intimiteit, bloedmooi in zijn eenvoudige eerlijkheid en smachtend in zijn melancholische ondertoon, dat is het zeer persoonlijke concert Klassiek Revisited van Stijn Kolacny dat via de stream Cultuurcentrum Brasschaat On Air vanavond in première gaat. Kolacny laat daarbij in zijn ziel kijken met vijf hoogst persoonlijke brieven die hij richt aan wie hem dierbaar is: Lokke Dieltiens (tevens regisseur van deze voorstelling), zijn pianoleerkracht mijnheer Rouwet, zijn dochter Rosa, zijn ouders en broer Steven. Opvallend daarbij – wellicht versterkt door de social distancing-maatregelen die tegenwoordig gehanteerd dienen te worden – is dat het woord ‘afstand’ waar hij kennelijk mee worstelt een aantal keer terugkomt in die teksten.

Hands do not touch your precious me komt uit een hymne van de Sumerische hogepriesteres Enheduanna aan de godin Inanna. Meer dan 4.000 jaar geleden werden deze verhalen voor het eerst in spijkerschrift in kleitabletten vereeuwigd. In een van die verhalen duikt Inanna (hier neergezet door Lieve Meeussen) de onderwereld in waar ze een wrede dood zal sterven om zo opnieuw geboren te kunnen worden, wat deze voorstelling doortrekt in het tonen van hoe beschaving en cultuur ontstaat. Zo zien we even de oerkreet doorgegeven worden, een klassieke opwarmer bij het theater en improvisatie en zijn we getuige van wat de eerste gebarentaal zou kunnen zijn geweest in combinatie met dans die als een primitieve communicatievorm voorgesteld getoond worden. Inanna’s verhaal wordt dus samengelegd met die van beschaving en cultuur, en die twee laatsten zien we dan ook teloor gaan in de voorstelling.